Türkiye Barolar Birliği Dergisi 141.Sayı

116 Modern Devlet ve Uyuşturucu ABD Örneği Üzerinden Bir İnceleme aşağıdan gelen bir iktidar modellemesidir. Foucault bunu siyaset teo- risinde, “kralın kafasının henüz kesilmediğini” söyleyerek bir metafor üzerinden açıklamıştır. 32 Foucault’a göre yönetim (government) kavramı bugün sadece po- litik bir anlam içermekteyken onsekizinci yüzyıla kadar yönetim kav- ramı çok daha genel bir manada kullanılıyordu. Nitekim politikanın yanında felsefi, dini, tıbbi ve pedagojik metinlerde de bu kavram yer almaktaydı. Devlet ya da idarenin yönetiminin yanında öz denetim (self control), çocukların ve ailenin idaresi, evin genel yönetimi, ruhun idaresi vs. gibi hususları da içeriyordu. İşte bu noktadan hareket eden Foucault, yönetim (government) kavramının kendi kendini idareden başkalarını yönetmeye kadar uzanan bir anlam içeriğine sahip olduğu- nu iddia etmektedir. Böylelikle günümüzün modern egemen devleti ile modern özerk bireyi karşılıklı olarak birbirlerini etkilemektedirler. 33 Foucault, yönetimsellik kavramını özerk bireyin kendi kendisi üzerin- deki öz denetim kapasitesini araştırmak ve bunun siyasi yönetim ve ekonomik sömürü ile nasıl bir bağı olabileceği sorunsalını çözebilmek için ortaya koymuştur. Bu bağlamda Foucault, önceki çalışmaların- da modern özne ve (modern) öznellik kavramını anlamaya çalışırken uysal bedenlere (docile bodies) ve buna dayalı olarak bu bedenlerin disipline edilmesine yönelik yaptığı vurguyu adeta düzeltmeye çalış- maktadır. Artık yönetim (government) kavramı özne teknolojileri ile tahakküm (domination) teknolojileri arasındaki ilişkiyi anlamak için kullanılmaktadır. 34 Bu noktada Foucault, önceki çalışmalarında ima et- tiği iktidar (power) ile tahakküm (domination) arasındaki farklılığa da vurgu yapmaktadır. Foucault bu ayrımı şu şekilde ortaya koymakta- dır: “Bizim serbest özneler (liberties) arasında stratejik bir oyun olarak iktidar ilişkileri ile -ki bu stratejik oyunda bazıları diğerlerinin eyle- mini belirlemeye çalışırlar- normalde iktidar olarak nitelendirdiğimiz 32 Michel Foucault, Entelektüelin Siyasi İşlevi , çev. Işık Ergüden-Osman Akınhay- Ferda Keskin, Ayrıntı, İstanbul, 2005. s. 57. (Bu konuda ayrıntılı bilgi için bkz. M.Foucault, Toplumu Savunmak Gerekir , 3. baskı, çev. Şehsuvar Aktaş, Yapı Kre- di Yayınları, İstanbul, 2002). 33 Michel Foucault, “The Subject and the Power”, an Afterword, in Michel Foucault: Beyond Structuralism and Hermeneutics by Hubert Dreyfus and Paul Rabinow, University of Chicago Press, Chicago IL, 1982, pp. 208-260. s. 208 vd. 34 Bu konuda bkz. Michel Foucault, “Technologies of the Self ” in Technologies of the Self A seminar with Michel Foucault, L. H. Martin, H. Gutman, P. H. Hutton (eds.), University of Massachusetts Press, Amherst MA, 1988, pp. 16-50.