Türkiye Barolar Birliği Dergisi 141.Sayı

127 TBB Dergisi 2019 (141) Sezgin Seymen ÇEBİ tikleri konusunda yapılan birçok araştırmayı şekillendirmektedir. Bu bağlamda bu hususta yapılan bilimsel çalışmalar ve üretilen söylemler uyuşturucu maddenin ve kullanımının kontrolüne odaklanmaktadır. Aynı şekilde bugün bağımlı kelimesi sosyal olarak aykırı, kabul edi- lemez ve her bakımdan korkulması, ortaya çıkarılması ve bastırılması gereken davranışlarla ilişkilendirilerek pejoratif bir mana kazanmış- tır. 65 İşte, uyuşturucu kullanımına ilişkin olarak bugün ülkemiz dâhil birçok ülkeyi önemli ölçüde etkileyen tıbbi-cezai temelli güvenlikçi bakışın kökenlerinin yirminci yüzyıl başında ABD’de ortaya çıkan gü- venlik merkezli tıbbi-cezai rejimde aranması gerektiğini düşünüyoruz. ABD’de yirminci yüzyıl başında inşa edilen sözü geçen güvenlik mer- kezli tıbbi-cezai rejime odaklanmadan önce, bu rejim öncesinde uyuş- turucu kullanımına ve ‘bağımlılığa’ ilişkin olarak ortaya çıkan ve bah- se konu rejimin oluşmasına büyük katkı sağlayan söylem ve pratiğe de kısaca bakmakta yarar var. 5- Göçmen Bir Toplumda İki Yeni Fenomen: Uyuşturucu ve Bağımlılık ABD’de on dokuzuncu yüzyılda baskın bağımlı türü orta yaş, orta sınıf ya da orta üst sınıf kadındı. Bağımlılar tarafından yaygın olarak kullanılan uyuşturucular ise morfin ve afyondu. Bağımlılık vakaları ise tıp kökenliydi. 1940’larda ise baskın bağımlı türü genç, alt sınıf er- kek ve bağımlılar tarafından yaygın olarak kullanılan uyuşturucular ise eroin ve morfindi artık. Bağımlılık vakalarının çoğu ise tıbbi değil, tıp dışı kullanımlara tekabül etmekteydi. ABD’de bu hususta meyda- na gelen radikal değişim için junkie sözcüğünün etimolojisine bakmak yeterli olabilir. New York’ta yaşayan uyuşturucu bağımlıları 1920’li yıllarda endüstriyel çöplüklerden topladıkları bakır, demir, kurşun ve çinko artıklarını satarak hayatta kalmaktaydılar. Yani junkie orijinal manada hurdacı demekti; fakat çok değil bir kuşak sonra uyuşturucu bağımlıları için kullanılmaya başlanmıştı. 66 Geç on dokuzuncu yüzyılda bağımlılığın tıbbi karakteri ortaya ko- nulmak suretiyle büyük bir gelişme yaşanmıştı. Bu gelişmede önce, on 65 A. Alexander, “Introduction” in High Culture, Reflection on Addiction and Mo- dernity, s. 3. 66 D. Courtwright, Dark Paradise, A History of Opiate Addiction in America, s.110.