Türkiye Barolar Birliği Dergisi 141.Sayı

131 TBB Dergisi 2019 (141) Sezgin Seymen ÇEBİ bir bakış açısıyla uyuşturucu sorunu kamu sağlığına ve ulusal geliş- meye bir engel olarak görülmekteydi. Böylece narkotik kontrol politi- kası kamuyu ve ulusu bu tehlikeden korumak için bağımlılık yaratan maddelerin toplumda yaygınlaşmasını önlemeye dayalı bir kontrol ve gözetleme mekanizması şeklinde oluşturulmuştur. Bireysel düzeyde ise bağımlı kimse sapkın bir özne olarak nitelendirilmiş ve bağımlılı- ğın psikolojik ve somatik nedenlerini anlamaya çalışan ve tıbbi-cezai (medico-penal) tekniklerden oluşan bir idare rejiminin tam ortasına konumlandırılmıştır. Kuşkusuz bu rejimin amacı bağımlı kişiyi nor- mal bir özne haline getirmektir. Nitekim farklı söylem, düzenleme ve pratikler olmakla birlikte, bugüne kadar gelen Amerikan uyuşturucu politikası bir yönüyle polisiye düzenlemeleri içerirken, diğer yönüyle de tıbbi-cezai teknikleri ihtiva etmektedir. Bu disiplin ve kontrol re- jiminin en önemli unsurları kuşkusuz gözetim ve kontrolü sağlayan polis gücü ile kamusal sağlık için oluşturulan (teknik, idari) mekaniz- malardır. Yine bu dönemde uyuşturucu maddelerin ve uyuşturucu bağımlılarının kontrolü hükümet düzenlemelerinin ve suçu önleme politikalarının önemli bir parçası haline gelmiştir. 77 ABD’de tıbbi-cezai kontrol rejimi kurumlar, pratikler, söylemler ve yorumlarla (mahkeme kararları) kurulmuştur. Esasen uyuşturucu bağımlılığına ilişkin ahlaki söylem, on dokuzuncu yüzyıl sonu itiba- riyle, Ölçülülük Hareketi (the Temperance Movement) ve ilerlemeci dönemin (progressive era) kötülüye karşı mücadele akımlarıyla yetkin bir şekilde inşa edilmişti. Yirminci yüzyılda, bahsettiğimiz bu gelişme- lerle birlikte, bu ahlaki söylemin ötesinde uyuşturucunun ekonomik ve epidemolojik anlamda sosyal tehlikelerine parmak basan bir bilim- sel söylem yerleşmeye başlamıştır. ABD’de uyuşturucu ve bağımlılığa ilişkin oluşan söylem çözümün ağırlıklı olarak sert yasalarda, denetim ve kontrolde, polisiye tedbirlerde aranmasına yol açmıştır. Narkotik kontrol rejiminin diğer ucu ise tıbbi tedaviler ve disipliner cezai yön- temlerle bağımlıların normalleştirilmesine hasredilmiştir. 78 Zaman içerisinde uyuşturucu kullanım pratiğinde meydana gelen dönüşüm tıbbi teoriyi ve pratiği de etkilemiştir. Tıp dışı kullanım bas- kın kullanım biçimi olarak ortaya çıktıktan sonra, artan sayıda doktor 77 S. Ghatak, “The Opium Wars”, s. 42-43. 78 Ibid s. 47