Türkiye Barolar Birliği Dergisi 141.Sayı

157 TBB Dergisi 2019 (141) Hasan ELMALICA işletileceğine dair usul ve esaslar detaylı olarak belirlenmişken; ceza hukuku alanında aynı belirliliğin var olduğu söylenemez. Özel hukuk alanında yabancı mahkeme kararlarının sonuç doğu- rabilmesi bakımından öngörülen tanıma ve tenfiz usulünün benzeri bir usul ceza hukuku alanında açık bir biçimde benimsenmemiştir. Ceza hukuku alanındaki düzenlemelere baktığımızda temel düzenle- menin 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nda 4 (TCK) yer aldığı; 5352 sayılı Adli Sicil Kanunu’nda 5 ise bu düzenlemeyle bağlantılı sayılabilecek bazı hükümlere yer verildiği görülmektedir. I. KANUNİ DÜZENLEME Yabancı mahkeme ilamlarının Türk hukukunda tanınması, Türk hukukunda sonuç doğurması bakımından incelememiz gereken ilk hüküm 5237 sayılı TCK’da yer almaktadır. 5237 sayılı TCK’nın Birin- ci Kitabının “Genel Hükümler” başlıklı Birinci Kısmının “Kanunun Uygulama Alanı” alt başlıklı İkinci Bölümünün “Hak yoksunlukları” başlıklı 17. maddesinde hak mahrumiyeti doğuran yabancı mahkeme kararlarının Türk hukuku bakımından sonuç doğurabilmesi bakımın- dan izlenmesi gereken usul hüküm altına alınmıştır (765 sayılı mül- ga TCK m. 8). 6 Bu düzenlemeye göre “Yukarıdaki maddelerde açıklanan hallerde mahkeme, yabancı mahkemelerden verilen ve Türk hukuk düzenine aykırı düşmeyen hükmün, Türk kanunlarına göre bir haktan yoksunluğu ge- rektirmesi halinde, Cumhuriyet savcısının istemi üzerine Türk kanunların- daki sonuçlarının geçerli olmasına karar verir”. Bu hüküm özel hukuktaki tanıma müessesesinin ceza hukuku alanındaki karşılığı olarak kabul edilebilir. 7 Söz konusu düzenlemenin uygulanabilmesi için birtakım 4 RG, 12.10.2004/25611. 5 RG, 1.6.2005/25832 6 Madde 8- Bundan evvelki maddelerde beyan olunan ahvalde ecnebi mahkeme- den verilen ve Türk kanunlarına muvafık bulunan hüküm Türk kanununca gerek asli ve gerek fer’i olarak hidematı ammeden memnuiyeti veya sair güna iskatı ehliyeti mucip bir cezayı mutazammın olduğu takdirde müdeiumuminin talebi üzerine ecnebi memlekette hüküm olunan mahrumiyet ve iskatı ehliyet cezaları netayicinin Türkiye’de dahi cari olacağına mahkeme karar verebilir. Müddeiumuminin talebi üzerine mahkemece bir muamele yapılmazdan evvel mahkûm dahi ecnebi mahkemesinden verilen hükmün Türkiye mahkemesince yeniden tetkikini talep etmek hakkını haizdir. 7 Durmuş Tezcan, “Yurt Dışında İşlenen Suçlarda Türk Hukuku Bakımından Ya- bancı Ceza Kanunu’nun Değeri Sorunu”, AÜSBF Dergisi , Y. 1984, C. 39, Sa. 1-2, s.