Türkiye Barolar Birliği Dergisi 141.Sayı

160 Yabancı Ülke Ceza Mahkemelerince Verilmiş Mahkûmiyet Kararlarının Hak Yoksunlukları ... A. TCK’NIN 17. MADDESİNİN UYGULABİLME ŞARTLARI 1. Yabancı Mahkeme Tarafından Verilmiş Bir Kararın Bulunması Kanuni düzenlemeye baktığımızda, TCK’nın 17. maddesinin uy- gulanabilmesi için öncelikle ortada yabancı ülkede işlenen suç nede- niyle yabancı mahkeme tarafından verilmiş bir kararın bulunması ve bu nedenle Türkiye’de yeniden yargılamanın yapılamaması şartı aranmıştır. Diğer bir ifadeyle yabancı ülkede işlenen suç nedeniyle Türkiye’de yargılama yapılması mümkünse TCK’nın 17. maddesinin uygulanma kabiliyeti olmayacaktır. Zira yurt dışında işlenen suç ne- deniyle Türkiye’de yargılama yapılmasının mümkün olduğu durum- larda yapılacak yargılama nedeniyle verilecek karar bir Türk mahke- mesi kararı olacağından yabancı mahkeme kararı şartı sağlanamamış olacaktır. 17. maddede yer alan “Yukarıdaki maddelerde açıklanan haller- de” ifadesinden anlaşılması gereken TCK’nın 9, 10, 11, 12 ve 13. mad- delerinde hüküm altına alınan durumlardır. Zira anılan maddelerde söz konusu olan durumlarda, var olan yabancılık unsuru nedeniyle yabancı mahkemeler tarafından da hüküm verilebilecektir. Ancak yabancılık unsuru taşımasına rağmen Türk mahkemelerinin yargıla- ma yapmasının mümkün olduğu durumlarda Türk mahkemelerinin kararıyla birlikte hak yoksunlukları da doğacağından 17. maddenin uygulanması gündeme gelmeyecektir. Örneğin yabancı ülkede Tür- kiye namına memuriyet veya görev üstlenmiş olup da bundan dolayı bir suç işleyen kimse, bu fiile ilişkin olarak yabancı ülkede hakkında mahkûmiyet hükmü verilmiş bulunsa bile Türkiye’de yeniden yargı- lanacağından (m. 10) hukukumuz bakımından Türk mahkemelerinin verdiği karar ve buna bağlı olarak hak yoksunlukları geçerli olacaktır. Dolayısıyla bu durumda 17. madde uygulama alanı bulamayacaktır. Görüleceği üzere bir yabancı mahkeme hükmünün mevcut olması ha- linde öncelikle Türkiye’de yeniden yargılama yapılıp yapılamayacağı incelenecek; yargılamanın yapılmasının mümkün olduğu durumda hukuk düzenimizde Türk mahkemelerince verilen karar geçerli olaca- ğından 17. maddenin uygulanması söz konusu olmayacaktır. Türk hu- kukunda yargılama yapılmasının mümkün olduğu ve fakat bir şarta bağlı olduğu (Adalet Bakanının talepte bulunması veya yabancı devle-