Türkiye Barolar Birliği Dergisi 141.Sayı

161 TBB Dergisi 2019 (141) Hasan ELMALICA tin ya da zarar görenin şikâyet şartı gibi) durumlarda ise söz konusu şart sağlanamıyorsa Türkiye’de yargılama yapılamadığından yabancı mahkeme kararıyla ilgili 17. maddenin uygulanması gündeme gele- cektir. 2. Yabancı Mahkeme Tarafından Verilmiş Kararın Türk Hukuku Bakımından Bir Hak Yoksunluğu Gerektirmesi TCK’nın 17. maddesinin uygulanabilmesi için aranan ikinci şart ise yabancı mahkemece verilen kararın Türk hukuku bakımından bir hak yoksunluğu gerektirmesidir. Türk mahkemelerinin inceleme ko- nusunu yabancı mahkemece verilen kararın hak yoksunluğu doğurup doğurmaması hususu oluşturmaktadır. Diğer bir anlatımla yurt dışın- da işlenen suç nedeniyle Türkiye’de yeniden esas yönünden yargılama yapılmamakta, sadece yabancı mahkemece verilen mahkûmiyet ka- rarının Türk hukuku bakımından bir hak yoksunluğu gerektirip ge- rektirmediği araştırılmaktadır. Eğer yabancı mahkemece verilen karar Türk hukuku bakımından bir hak yoksunluğu doğuracak nitelikte de- ğilse TCK’nın 17. maddesi uygulama alanı bulamayacaktır. Bu noktada yabancı mahkemece verilen kararda hak yoksunlu- ğuyla ilgili bir karar verilip verilmediği veya ilgili hukuk düzenin- de birtakım hak yoksunluklarına karar verilmese bile hükme bağlı olarak hak yoksunluklarının doğup doğmayacağı hususunun Türk hukuku açısından bir öneminin bulunmadığını belirtmemizde fayda vardır. 9 Zira Türk mahkemeleri, yabancı mahkemece verilen kararda hak yoksunluğuna dair bir hükmün bulunup bulunmadığıyla değil, Türk hukuku bakımından hak yoksunluğu gerektirip gerektirmedi- ğiyle ilgilenmektedir. Bu husus 17. maddenin gerekçesinde “yabancı bir mahkeme tarafından hükmedilmiş olan cezaların, doğurduğu hak yoksunluk- ları bakımından ülkemiz hukukunun dikkate alınması” gerektiği şeklinde ifade edilmiştir. Bu hususun gerekçede ifade edilmesinin altında ise 765 sayılı TCK’da bu konuyla ilgili yer alan düzenleme yatmaktadır. 765 sayılı TCK’nın 8. maddesinde yer alan “…ecnebi memlekette hü- küm olunan mahrumiyet ve iskatı ehliyet cezaları netayicinin Türkiye’de dahi cari olacağı…” şeklindeki düzenlenme, yabancı mahkeme hükmünde 9 Ersan Şen, Yeni Türk Ceza Kanunu Yorumu (m. 1-146), Vedat Kitapçılık, C. 1, İstanbul 2006, s. 52