Türkiye Barolar Birliği Dergisi 141.Sayı

162 Yabancı Ülke Ceza Mahkemelerince Verilmiş Mahkûmiyet Kararlarının Hak Yoksunlukları ... hak yoksunluklarının ifade edildiği hallerde bu hak yoksunluklarına Türk hukukunda doğrudan geçerlilik tanınması şeklinde bir anlam taşımaktadır. Yabancı devlet mahkemelerince hükmedilen bir hak yoksunluğunun Türk hukukunda aynen tatbik edilmesi şeklinde bir sonuca gebe olan bu düzenlemenin Türk kamu düzeniyle bağdaşma- yan birtakım hak yoksunluklarına geçerlilik tanınması gibi bazı so- nuçlar doğurması da muhtemel olacaktır. Bunun yanında bazı devlet- lerde hak yoksunluklarına mahkeme ilamında ayrıca yer verilmemesi nedeniyle yabancı ilamı dikkate alan ülke içerisinde istikrarsız uy- gulamaların doğması da muhtemel olacaktır. Bu sakıncaları öngören kanun koyucu 5237 sayılı TCK’da mülga kanundaki düzenleme şek- linden vazgeçmiş; söz konusu sakıncaları da maddenin gerekçesinde şu şekilde ifade etmiştir: Hükûmet Tasarısının 16 ncı maddesinde yabancı ülkede verilmiş mahkûmiyet kararına bağlı hak yoksunluklarının Türkiye’deki etkisi düzenlenmiştir. Yürürlükteki kanunun 8 inci maddesinin tekrarı olan bu hüküm, düzenlemesi itibarıyla adalet esasına göre uygulanabilirliği olan bir hüküm değildir. Gerçekten yabancı bir mahkeme tarafından hükmolunmuş olan cezaya, bu kararın verildiği ülke hukukunda bağlanmış olan hak yoksun- luklarını esas alan düzenlemeler, sağlıklı bir sonuç vermekten uzaktır. Özel- likle her ülkedeki mahkûmiyete bağlı hak yoksunluklarının kapsamının farklı olması çeşitli sorunlara yol açmaktadır. Nitekim bazı ülkelerde hak yoksunluk- larına ayrıca hükmedilmediğinden, bunlar mahkeme kararında belirtilmezler. Bu durum da göstermektedir ki, hak yoksunlukları bakımından yabancı ülke hukukunun esas alınması ülke içinde yeknesak ve adil bir uygulamaya imkân vermemektedir. İşte bu nedenlerledir ki, madde metninde, eşitlik ilkesi gereği olarak, yabancı bir mahkeme tarafından hükmedilmiş olan cezaların, doğurdu- ğu hak yoksunlukları bakımından ülkemiz hukukunun dikkate alınması kabul edilmiştir”. 10 Öğretide, 17. maddede ifade edilen “hak yoksunluğu” ibaresinden Kanun’un 53. maddesinde düzenlenen “belli hakları kullanmaktan yoksun bırakılma” hükümlerinin kastedildiği öne sürülmüştür. 11 Hak 10 Özbek, yabancı ülkede işlenen suç dolayısıyla yabancı mahkûmiyetin dikkate alınmamasını söz konusu gerekçelerle açıklamanın mümkün olmadığı kanaatin- dedir. Ayrıca fail ülke içinde suç işleseydi bu yoksunluğa tabi tutulacaktı şeklin- deki bir yaklaşımın da kabul edilebilir olmadığı görüşündedir (Veli Özer Özbek, TCK İzmir Şerhi, Yeni Türk Ceza Kanunu’nun Anlamı, C. 1, Seçkin Yayıncılık, 2. Bası, Ankara 2005, s. 224). 11 Özbek, s. 224.