Türkiye Barolar Birliği Dergisi 141.Sayı

164 Yabancı Ülke Ceza Mahkemelerince Verilmiş Mahkûmiyet Kararlarının Hak Yoksunlukları ... hükmedilmesi öngörülmüştür. 14 Ayrıca maddenin lafzına baktığımız- da 17. maddenin uygulanabilmesi için yabancı ilamın “ Türk kanun- larına göre bir haktan yoksunluğu gerektirmesi” şartının arandığı görül- mektedir. Diğer bir ifadeyle madde hak yoksunluklarını sadece Türk Ceza Kanunu’nda düzenlenenlerde sınırlanmamış; özel kanunlarda düzenlenen hak yoksunlarının uygulanabilmesinin önüne bir engel konulmamıştır. Dolayısıyla yabancı mahkemece verilmiş kararın hak yoksunluğu gerektirmesi durumunda Türk mahkemesince hak yok- sunlukları bakımından hem TCK’nın 53. maddesi hem de özel kanun- lardaki düzenlemelerin göz önünde bulundurulması gerektiği kanaa- tindeyiz. 3. Cumhuriyet Savcısının İstemi TCK’nın 17. maddesinin uygulanabilmesi için aranan diğer bir şart ise, tali dava niteliğindeki davanın cumhuriyet savcısının istemi üzerine açılabilecek olmasıdır. Davasız bir yargılama olmayacağından savcının istemi olmaksızın da mahkemenin bu yönde bir karar alma- sı, hak yoksunluğuna karar vermesi mümkün değildir. Bu nedenle 17. maddenin uygulanabilmesi için mutlaka Cumhuriyet Savcısının talebi olmalıdır. Savcının istemi üzerine mahkemece yapılacak olan yargıla- ma davanın esasına ilişkin olmadığından tali dava olarak nitelendiril- miştir. 15 Böyle bir nitelendirmede bulunulmasının sebebi ise davanın esasına ilişkin olmamakla birlikte yargılama yapılabilmesi için savcı- nın istemde bulunmasının gerekliliğidir. 16 4. Mahkeme Kararı Savcının istemi üzerine mahkemece yapılacak incelemede yuka- rıda anılan şartların sağlanıp sağlanmadığına bakılacak, şartlardan herhangi birinin sağlanamaması durumunda savcının istemi redde- dilerek hak yoksunluklarına karar verilmeyecektir. Eğer anılan şartlar 14 Cengiz Otacı, “Suçun Kanuni Sonucu Olarak Belli Hakları Kullanmaktan Yoksun Bırakılma”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi , C. 2, Y. 2, Sa. 4, s. 459. 15 Öğretide, Türk mahkemelerince yapılacak incelemenin kısa da olsa bir yargılama- yı gerekli kıldığı gerekçesiyle hükmün “non bis in idem” ilkesine aykırılık teşkil ettiği ileri sürülmüştür (Özbek, s. 224). 16 Mahmut Koca/İlhan Üzülmez, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Seçkin Ya- yıncılık, 8. Baskı, Ankara, Eylül 2015, s. 740.