Türkiye Barolar Birliği Dergisi 141.Sayı

21 TBB Dergisi 2019 (141) Berke ÖZENÇ Mahkeme, başvurucunun, muafiyet talebinde bulunurken sadece, ver- gi salmaya yetkili kiliselerden birine üye olmadığı bilgisini paylaşmak zorunda olduğunu ve bu talebine temel oluşturan inancını gerekçe- lendirmek ya da temellendirmek zorunda bırakılmadığını belirterek, 9. maddenin ihlal edilmediği sonucuna ulaşmıştır. 31 Görüldüğü gibi Mahkeme ilk olarak, başvurucunun açıklamak zorunda kaldığı inan- cının sınırlı kamusallaşma derecesini, ardından da inancına dair pay- laşmak zorunda kaldığı bilginin dar tutulmuş kapsamını ve muafiyet talebini değerlendiren otoritelere tanınan takdir yetkisinin sınırları be- lirlenmiş çerçevesini dikkate almıştır. İHAM’ın son dönem içtihatları bir bütün olarak değerlendirildi- ğinde olumlu yönde bir gelişimin varlığı göze çarpmaktadır. İnancını açıklamaya zorlanmama, forum internum kapsamında bir hak olarak açıkça tanınmıştır. Bununla birlikte Sözleşme’de forum internuma yö- nelik meşru bir sınırlandırma ölçütü bulunmamasına ve öğretide de bu alanın dokunulmazlığına dair vurguya karşın Mahkeme’nin, inan- cını açıklamaya zorlanmanın söz konusu olduğu bazı durumlarda, ölçülülük denetimi yapması bir çelişki olarak değerlendirilebilir. As- lında dolaylı zorlamalar olarak kavramsallaştırılabilecek bu tür örnek- ler açısından Mahkeme’nin, bu zorlamaların inanç özgürlüğüne bir müdahale oluşturmadığı yönünde bir içtihat geliştirmesi söz konusu olabilirdi. Böyle bir yorum, kuşkusuz forum internumun dokunulmaz niteliğini dikkate alarak inanç özgürlüğü bağlamında daha tutarlı bir yaklaşımın gelişimine zemin hazırlardı. Oysa İHAM’ın; forum inter- num kapsamında nitelendirdiği inancını açıklamama özgürlüğüne yö- nelik bazı müdahaleler açısından ölçülülük denetimi yapması, forum internum kapsamında yer alan diğer hakların sınırlandırılmasına da kapı aralamaktadır. Ne yazık ki forum internuma dair bu çelişkili yakla- şım ulusalüstü insan hakları denetim organlarının kararlarında genel olarak gözlemlenen bir olgudur. Taylor’un da işaret ettiği gibi, forum internum “bireyin yalnızca din ya da inanca dair mutlak seçim özgür- lüğünü değil, buna ek olarak çeşitli özgürlükleri içerir. Bununla birlik- te, bu özgürlüklerin kesin kapsamı belirsizdir ve ne Birleşmiş Milletler ne de Avrupa kurumları, bu özgürlüklerin hukuken tanınmasını sağ- layacak açık ya da tutarlı ilkeler geliştirmiştir. Aksine, forum internu- 31 Ibid, § 60.