Türkiye Barolar Birliği Dergisi 141.Sayı

212 İrtikâp ve Rüşvet Suçları Bakımından İcbar Karinesinin Ceza Sorumluluğuna Etkisi Kamusal faaliyeti yerine getirmekle yükümlü olan kamu görevlisi görevini, mevzuata ve talimatlara uygun şekilde ifa etmelidir. Görevi- ni hukuka uygun şekilde yerine getirme yükümlülüğü olan kamu gö- revlisi, kamu idaresine ait faaliyetin satın alınamaz olduğu - eşitlik ve tarafsızlık altında icra edildiğine dair toplumda var olan güvenin so- rumluluğunu taşımaktadır. Kamu idaresine karşı işlenen suçlar, kamu görevlisine ait olan bu yükümlülüğün ihlaliyle birlikte işlenmektedir. 4 Yükümlülüğün ihlali kamu görevlisinin, sıfatını, nüfuzunu ve görevi- ni kötüye kullanması olarak ortaya çıkmaktadır. 5 Kamusal faaliyeti yerine getiren kamu görevlisinin kamu idare- sinden aldığı güç, nüfuz olarak ifade edilmektedir. Görevini yerine getiren görevlinin, kamu görevlisi olmanın üstün ve ayrıcalıklı nitelik- lerini kullanması nüfuzu kullanmak olarak kabul edilmesine karşılık sahip olduğu bu gücü kamunun menfaatlerine aykırı şekilde kişisel çıkarı için kullanması nüfuzunu kötüye kullanmasıdır. 6 Görevlinin nüfuzunu kötüye kullanması kendi görev alanına giren bir işi yapar- ken bireyi yetkisini kötüye kullanacağı tehdidiyle zorlamaktır; objektif olarak görevin sübjektif olarak sıfatın kötüye kullanılması halidir. 7 Kamu görevlisi olma hali sübjektif niteliği gereğince sıfat olarak ifade edilmektedir. Sıfatın kötüye kullanılması ise göreviyle doğrudan bağlantılı olmasa bile kamu görevlisinin haksız menfaat elde etmek için bireyi zorlamasıdır. 8 Sıfat ve nüfuz kavramları karşılaştırıldığında kamu görevlisi sıfatının baskı unsuru olarak kullanıldığı görülmekte- 4 Mezger, s. 268. 5 İlhan Üzülmez, “Yeni Ceza Kanunu’nda İrtikâp Suçu”, SÜHFD . C.14, 2006, S.2, s. 279; Benzer görüş için ayrıca bkz. Mehmet Emin Artuk/Ahmet Gökcen/Mehmet Emin Alşahin/Kerim Çakır, Ceza Hukuku Özel Hükümler, Adalet Yayınevi, An- kara, 2018, s. 1015; Maggiore, s. 145. 6 Mustafa Özen, İrtikâp ve Rüşvet Suçları, Adalet Yayınevi, Ankara, 2010, s. 51 ; Benzer görüş için ayrıca bkz . Osman Yaşar/Hasan Tahsin Gökcan/Mustafa Ar- tuç, Yorumlu ve Uygulamalı Türk Ceza Kanunu, Adalet Yayınevi, Ankara, 2014, s. 7546; İbrahim Şahbaz, Açıklamalı ve İçtihatlı Türk Ceza Kanunu, Cilt II, Yetkin Yayınları, Ankara, 2016, s. 2839; Zeki Hafızoğulları/Muharrem Özen, Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler Millete ve Devlete Karşı Suçlar, USA Yayıncılık, Ankara, 2016, s. 23. 7 Özen, s. 51; Benzer görüş için ayrıca bkz . Artuk/Gökcen/Alşahin/Çakır, s. 1015; Şahbaz, s. 2839; Hafızoğulları/Özen, s. 23; Selami Turabi, İrtikâp Suçu, Adalet Yayınevi, Ankara, 2017, s. 81; Üzülmez, s. 279; Yaşar/Gökcan/Artuç, s. 7546. 8 Vincenzo Manzini, Trattato Di Diritto Penale Italiano: Dei Delitti Contro la Pubb- lica Amministraizione e L’Amministraizione Della Giustizia, Torino, 1986, s. 195; Benzer görüş için ayrıca bkz. Özen, s. 54; Maggiore, s. 145.