Türkiye Barolar Birliği Dergisi 141.Sayı

217 TBB Dergisi 2019 (141) Recep KAHRAMAN revlisinin hal ve hareketlerine bağlı olan zorlamanın, bireyin çekingen ruh hali gibi kişisel durumundan bağımsız şekilde objektif kriterlerle belirlenmesi gerekir. 25 Mevcut yasal ve idari işleyiş içinde kamu gö- revlisine yarar sağlamadığında hakkı olanı elde edemeyeceği veya geç elde edeceği ya da daha büyük zararlar göreceği endişesini taşımakta- dır. Bireyi bu endişeye sokan icbarın boyutunun tespitinde kamu ida- resinin işleyiş düzeni, mevzuatı, söz konusu işin özelliği ve hayatın olağan tecrübeleri somut olayda hâkim tarafından dikkate alınmalı- dır. 26 4. 6352 sayılı Kanun’la Birlikte Düzenlenen İcbar Kavramı 4.1. Genel Açıklamalar İrtikâp suçunun düzenlendiği 5237 sayılı Kanun md. 250/1’de suçun unsuru olan icbar kavramı açıkça ifade edilmesine karşın kav- ramın ne olduğuna ve sınırına ilişkin olarak açıklama yapılmamıştır. Ancak yukarıda ifade edildiği üzere icbar, açık ya da örtülü olabil- mektedir. Bu nedenle kamu görevlisinin sözlü beyanının yanında hal ve hareketleri de bireyi zorlayabilmektedir. Kamu görevlisinin hal ve hareketlerinin haksız menfaat elde etmek adına bireyi zorlaması ihti- mali 02.07.2012 tarihli 6352 sayılı Kanun’la birlikte 5237 sayılı Kanun md. 250/1’e eklenmiştir. Buna göre “kamu görevlisinin haksız tutum ve davranışları karşısında, kişinin haklı bir işinin gereği gibi, hiç veya en azın- dan vaktinde görülmeyeceği endişesiyle, kendisini mecbur hissederek, kamu görevlisine veya yönlendireceği kişiye menfaat temin etmiş olması halinde, icbarın varlığı kabul edilir”. 27 nan İtalyan Yargıtayı’na göre meşru hakkını elde edememe korkusunu yaşayan bireyin kamu görevlisinin talebine boyun eğmesinin önemli bir sebebi olmalıdır. Bu önemli sebep ise kamu görevlisinin uyguladığı baskıdır. Bu baskının sıradan, basit olmaması gerekir. Aksi halde hakkı olanı bireyin hukuk yoluyla elde etme hakkı olduğundan bunu kolayca geri çevirebilecektir. Bu nedenle baskının kamu görevlisini çaresiz bırakması gerekir. (Cass., 24.10.2013, n. 1551) Ferrante, s. 12. 25 Amato, s. 50. 26 Turabi, s. 86. 27 İrtikâp suçunun düzenlendiği md. 250/1’de icbar kavramı yer almasına karşın 6352 sayılı Kanun’la birlikte birinci fıkranın devamına kamu görevlisinin hal ve hareketlerinin de icbar sayılmasına ilişkin hükmün eklenmesinin amacını yine 6352 sayılı Kanun’la birlikte kaldırılan görevi kötüye kullanma suçunun düzen- lendiği md. 257/3’te aramak gerekir. Kanun koyucu, görevin gereklerine uygun harekete bağlı olarak işlenen görevi kötüye kullanma suçunu düzenleyen üçüncü