Türkiye Barolar Birliği Dergisi 141.Sayı

221 TBB Dergisi 2019 (141) Recep KAHRAMAN 6352 sayılı Kanun’la birlikte irtikâp suçuna eklenen icbar karinesi, rüşvet suçu ile irtikâp suçunun ayrımının yapılmasına hizmet etme- mekte hatta ayrımı daha da çelişkili hale getirmektedir. Açık icbarın yanında kamu görevlisinin hal ve hareketlerinin de kanun metninde yer almasıyla birlikte icbarın şiddeti azaltılmış ve irtikâp suçunun ala- nı oldukça genişletilmiştir. Özellikle görevin gereklerine uygun iş ya da eylemin karşılığında haksız menfaat elde edilmesi, birey ile kamu görevlisinin hür iradesine bağlı anlaşmanın sonucu olsa bile irtikâp suçundan dolayı hüküm kurulması ihtimali artmaktadır. 4.4. 6352 sayılı Kanun’la Birlikte Düzenlenen İcbar Karinesinin Suçun Niteliğine Etkisi Rüşvet suçu yapısı gereği ortak karar ve irade birliğinin sonucu olarak işlenir. Bu durum rüşvet anlaşmasının gereğini açıklar. Rüşvetin çok failli suç olması rüşvet anlaşması çerçevesinde oluşmasıyla doğru- dan ilgilidir. Oysa irtikâp suçunda icbar edilen birey suçun mağduru olduğundan irtikâp suçu çok failli suç değildir. İrtikâp suçunun çok failli suç olmasını engelleyen bireyin icbar edilmesi olduğundan somut olayda kamu görevlisinin hal ve hareketlerinin doğru değerlendirilme- mesi halinde suçun niteliğinde hata yapılması olasılığı fazladır. 40 İrtikâp suçu ile rüşvet suçunun unsurlarının benzerliğinden dola- yı fiilin rüşvet suçunu oluşturup oluşturmadığı belirlenirken özellikle irtikâp suçunun unsurlarının oluşup oluşmadığının doğru tespit edil- mesi gerekir. Göreve dâhil olan işin yapılmasının karşılığında haksız menfaat elde edilmesine bakılarak yapılan ayrım tek başına rüşvet ve irtikâp suçlarının ayrılabilmesi için yeterli olmaz. Sonuçta her iki suçta da kamu görevlisi haksız menfaat amacını taşımaktadır. Tespitin yapıla- bilmesi için fiilin, zorlama unsurunu taşıyıp taşımadığına bakılmalıdır. 41 40 Manzini, s. 212. 41 Manzini, s. 210; Yargıtay da benzer görüşü savunmaktadır. “Devlet hastanesinde ortopedi uzmanı olarak görevli doktor katılanın kardeşlerinden ameliyatı yap- mak için para istemiştir. Olayda katılanın hayati tehlikesinin bulunmaması, aynı hastanede birden fazla ortopedi uzmanının bulunması gözetildiğinde irtikabın ic- bar unsurunun bulunmadığı, sanığın teklifinin katılanın kardeşleri tarafından ka- bul edilmesi üzerine ameliyatı yaptığı ve eylemlerinin 765 sayılı Yasa’nın 212/1. maddesine göre basit rüşvet suçuna vücut vereceği…….” (5. CD. 17.02.2011, 2010/11226, 2011/942).“Suç tarihinde zabıt katibi olarak görev yapan sanığın, Ah- met Saraç’tan 1232 lira adli para cezası alıp Yargıtay Başsavcılığı’nca 5326 sayılı