Türkiye Barolar Birliği Dergisi 141.Sayı

224 İrtikâp ve Rüşvet Suçları Bakımından İcbar Karinesinin Ceza Sorumluluğuna Etkisi Sonuç Görevin sağladığı nüfuzun kötüye kullanılması, kamu görevli- sinin görevine giren bir iş dolayısıyla hareket etmesinden çok daha geniş bir ifadedir. Bu durumda kamu görevlisi görevine giren bir iş dolayısıyla haksız menfaat sağlarken kamu görevlisinin memuriyet sı- fatından dolayı birey baskı altına alınmaktadır. 6352 sayılı Kanun değişikliğinden önce görevi kötüye kullanma suçunu düzenleyen md. 257’ye göre görevi kötüye kullanma suçu üç farklı şekilde işlenebilmekteydi: 1) Görevinin gereklerine aykırı hare- ket etmek suretiyle, kişilerin mağduriyetine veya kamunun zararına neden olma ya da kişilere haksız kazanç sağlama; 2) görevinin gerekle- rini yapmakta ihmal veya gecikme göstererek, kişilerin mağduriyetine veya kamunun zararına neden olma ya da kişilere haksız kazanç sağ- lama; 3) görevinin gereklerine uygun davranması için veya bu neden- le kişilerden kendisine veya bir başkasına çıkar sağlama. Değişiklikle birlikte üçüncü fıkra hükümden çıkartılmıştır. Görevin gereklerine uygun davranmak için haksız menfaat sağlanması artık görevi kötü- ye kullanma suçunu oluşturmamaktadır. Görevin gereklerine uygun davranmanın karşılığında haksız menfaat birey ve kamu görevlisinin anlaşmasıyla elde edilmişse rüşvet suçu, kamu görevlisinin zorla- masıyla elde edilmişse irtikâp suçu oluşmaktadır. 6352 sayılı Kanun değişikliği ile birlikte üçüncü fıkranın kaldırılması ve aynı zamanda irtikâp suçunun düzenlendiği md. 250/1’e kamu görevlisinin hal ve hareketlerinin de icbar sayılmasına dair hükmün eklenmesi arasında bir bağ kurmak gerekir. Şöyle ki kanun koyucu kamu görevlisinin, gö- revinin gereklerine uygun bir iş ya da eylemi yapması ya da yapma- masının karşılığında haksız menfaat elde etmesini rüşvet suçu olarak değil irtikâp suçu olarak görmek arzusundadır. Bu durumu pekiştir- mek amacıyla kamu görevlisinin hal ve hareketlerine bağlı zorlama hali açık norm olarak irtikâp suçuna eklenerek irtikâp suçunun alanı genişletilmiştir. Kamu görevlisinin görevine giren belli bir işin yapılması ya da yapılmamasının karşılığında bireyin haksız menfaat sağlamasının irtikâp suçu sayılmasının koşulu somut olayda icbarın varlığının be- lirlenmesidir. Aksi halde menfaat bireyin hür iradesine bağlı olarak sağlanmış olacağından rüşvet suçu oluşur. 6352 sayılı Kanun değişik-