Türkiye Barolar Birliği Dergisi 141.Sayı

269 TBB Dergisi 2019 (141) Pınar ALTINOK ORMANCI Öncelikle önalım hakkı sahibi ve önalım hakkı tanıyan, karşılık- lı anlaşarak önalım hakkını kaldırabilirler. Bu sözleşme, İBK md. 115 (TBK md. 132)’de yer alan ibra sözleşmesi hükümlerinin kıyasen uy- gulanması neticesinde herhangi bir şekle bağlı olmaksızın yapılabilir. 17 Ancak önalım hakkı, geciktirici şarta bağlı bir yenilik doğuran hak ol- duğundan, hak sahibi bu haktan vazgeçmek için bir anlaşma yapmak zorunda değildir. Bir yenilik doğuran haktan vazgeçme, hak sahibinin tek taraflı irade açıklamasıyla mümkündür. 18 Ayrıca istisnai olarak, önalım hakkı tanıyanın (malikin) irade açıklamasıyla da önalım hakkının ortadan kaldırılabileceği ileri sürül- mektedir. Buna göre önalım sözleşmesi sürekli borç ilişkisi niteliğinde olmamasına rağmen, hakkı tanıyanın devamlılık gösteren yükümlü- lüğü nedeniyle, süreklilik niteliğini haiz bir unsuru barındırmaktadır. Öğretiye ve içtihatlara göre yalnızca sürekli borç ilişkileri değil, sürek- li etki doğuran benzer sözleşmelerin de haklı sebeple feshi mümkün olduğundan, önalım hakkı tanıyan malikin önalım sözleşmesini haklı sebeple feshetmesi mümkün olmalıdır. 19 İleri sürülen her üç sona erme türü ayrı ayrı değerlendirildiğinde, öncelikle önalım sözleşmesi taraflarının anlaşarak sözleşmeyi ve söz- leşmeden doğan hakkı ortadan kaldırmalarının her zaman mümkün olduğu söylenebilir. Burada kanaatimizce bir ikale sözleşmesi mevcut- tur. İkale sözleşmesi, tarafların aralarındaki bir hukuki ilişkiye, çoğu zaman sözleşme ilişkisine son verdikleri bir sözleşmedir. 20 Buna karşı- lık ibra sözleşmesi, alacaklı ve borçlu arasında kurulan ve alacaklının borçludan olan bir alacağını kaldıran veya azaltan sözleşmedir. 21 İbra, alacak haklarına özgü bir tasarruf işlemidir, 22 oysa önalım hakkı bir ye- 17 Rüegg, s. 83, n. 238. 18 Rüegg, s. 83, n. 239; Paul-Henri Steinauer, “La renonciation au droit de préemption ou à l’exercice de ce droit”, in: Jusletter 12. März 2007, n. 21; Buz, s. 432. 19 Rüegg, s. 83, n. 244. 20 Pierre Tercier/Pascal Pichonnaz/Murat Develioğlu, Borçlar Hukuku Genel Hü- kümler, İstanbul 2016, s. 455, n. 1467; Kemal Oğuzman/Turgut Öz, Borçlar Hu- kuku Genel Hükümler, C. I, İstanbul 2016, s. 537 vd.: Yazarlar, ikale sözleşmesini, tarafların borç ilişkisini sona erdirmek için yaptıkları anlaşma olarak tanımlamak- tadırlar. Benzer şekilde bkz. Fikret Eren, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Anka- ra 2017, s. 1284. 21 Tercier/Pichonnaz/Develioğlu, s. 454, n. 1463; Eren, Borçlar Genel, s. 1296; Oğuz- man/Öz, s. 542 vd. 22 Tercier/Pichonnaz/Develioğlu, s. 456, N. 1474; Oğuzman/Öz, s. 544 vd.