Türkiye Barolar Birliği Dergisi 141.Sayı

271 TBB Dergisi 2019 (141) Pınar ALTINOK ORMANCI borç ilişkisi söz konusudur. 26 Önalım hakkı doğuran sözleşmeyi de- ğerlendirdiğimizde, bunun sürekli borç ilişkisi doğurmadığı açıktır. Zira önalım hakkı belirli bir süre için tanınmış olmakla birlikte, süre- nin geçmesine bağlı olarak karakteristik edimin kapsamında herhangi bir artış meydana gelmemektedir. Önalım hakkı sözleşmesi, yenilik doğuran bir hakkın doğumuna yol açan sözleşmedir. Kanaatimizce bu sözleşmeyi sürekli borç ilişkisi benzeri bir sözleşme olarak değerlendirmek de mümkün değildir. Sü- rekli borç ilişkisi benzeri sözleşmelerde, karakteristik edimin ifası bir zaman sürecine yayıldığı halde, edimin kapsamının belirlenmesinde zaman faktörü etkili olmamaktadır. 27 Oysa önalım hakkı sözleşme- sinde, herhangi bir edimin ifasının zamana yayıldığından bahsetmek mümkün değildir. Burada söz konusu olan süre, tanınan yenilik do- ğuran hakkın hangi süre içinde kullanılabileceğinin tespitine yarar. Bu nedenle önalım hakkı tanıyan malikin, sözleşmeyi haklı sebeple feshedebileceği yönündeki görüşe katılmıyoruz. Kanaatimizce önalım hakkı doğuran sözleşme bakımından böyle bir ihtiyaçtan da bahsedi- lemez. Olsa olsa, sözleşmenin yapıldığı sıradaki şartların sonradan ön- görülemeyecek şekilde değişmesi ve bunun neticesinde, önalım hak- kının belirlenen şartlar altında kullanılmasına katlanmasını malikten beklemenin mümkün olmadığı hallerde, işlem temelinin çökmesinden bahsedilebilir. Bu durumda malikin TBK md. 138 hükmünden yarar- lanarak hâkimden uyarlama talep etme, bunun mümkün olmaması halinde sözleşmeden dönme hakkına sahip olduğu kabul edilmelidir. 2) Önalım hakkından feragatin şekli ve tapu sicilinde şerhi Sözleşmesel önalım hakkından feragate ilişkin olarak TMK md. 735/III, yasal önalım hakkının kullanılmasına ve vazgeçmeye ilişkin hükümlerin sözleşmeden doğan önalım hakkında da uygulanacağını 26 Marie Noëlle Venturi-Zen-Ruffinen, , La résiliation pour justes motifs des contrats de durée, Zurich-Bâle-Genève 2007, s. 18 vd; Pınar Altınok Ormancı, Sürekli Borç İlişkilerinin Haklı Sebeple Feshi, İstanbul 2011, s. 13 vd. Bu yönde İsviçre Federal Mahkemesi’nin ilke kararı için bkz. ATF 128 III 428, JdT 2005 I 284. 27 Altınok Ormancı, s. 32. Sürekli borç ilişkisi benzeri sözleşmelere verilebilecek en tipik örnek, eser sözleşmesidir. Eser sözleşmesinde yüklenicinin edimini ifası bir zaman sürecine yayılırken, zaman geçtikçe edimin kapsamının artış gösterdiğin- den bahsedilemez.