Türkiye Barolar Birliği Dergisi 141.Sayı

294 Araç Çevirme Uygulaması Üzerinden Gerçekleştirilen Yolcu Taşıma Faaliyetleri Kapsamında sistem esas alınacaktır. Sonra bu sistem çerçevesinde Uber, yolcu ve sürücü arasındaki hukuki ilişki değerlendirme konusu yapılacaktır. Bu üçlü ilişkinin ortaya konabilmesi bakımından çalışmamızda, her ne kadar iç hukukumuzda herhangi bir bağlayıcılığı bulunmasa da, Uber tarafından yürütülen faaliyetler ile Uber ile sürücüler arasındaki hukuki ilişkinin niteliğine ilişkin tespitler içeren Avrupa Birliği Adalet Divanı (ABAD) (European Court of Justice) kararı 15 ile Birleşik Krallık 16 ve ABD mahkemelerince verilen 17 yargı kararlarına yer verilecektir. Zira Uber tarafından uygulanan sistemin ülke farklılığı gözetmeksizin temelde aynı prensiplere sahip olması nedeniyle, sistemin uygulan- masından kaynaklı hukuki uyuşmazlıklar benzer niteliktedir. II. DÜNYADA VE ÜLKEMİZDE ARAÇ ÇEVİRME UYGULAMALARI Teknolojik gelişmeler neticesinde kişisel ilişkinin çok zayıfladığı, çok kısa süreli ya da part-time çalışmanın karakteristik çalışma şek- li haline geldiği “gig ekonomiler” 18 dünyada hızla gelişmektedir. Gig 15 Judgement of 20 December 2017, Asociación Profesional Élite Taxi v. Uber Systems Spain SL, C-434/15, EU:C:2017:981, http://curia.europa.eu/juris/liste. jsf?num=C-434/15, (E.T. 19.01.2018). 16 Birleşik Krallık’ta sürücüler ile Uber arasındaki hukuki ilişkinin ele alındığı ka- rarda, Uber tarafından yürütülen faaliyetlerin ulaşım hizmeti olduğu ve sü- rücüler ile Uber arasındaki hukuki ilişkinin istihdam ilişkisi olduğu sonucuna varılmıştır. Bkz. Aslam & Farrar v. Uber, No. 2202550/2015 (Employment Tri- bunal, 28.10.2016), para. 85-97, https://www.judiciary.gov.uk/wp-content/uplo- ads/2016/10/aslam-and-farrar-v-uber-reasons-20161028.pdf, (E.T.: 22.03.2018). 17 ABD’de Uber sürücüsü tarafında işçilik alacaklarının ödenmesi için açılan dava- da, Uber bir taşımacılık firması, sürücü de Uber’in işçisi kabul edilmiştir. Bkz. Order of California Labor Commission, Uber Technologies, Inc. v Barbara Ber- wick (Case No. 11-46739-Docket No. CGC15546378), 03.06.2015, s. 8, 9, https:// digitalcommons.law.scu.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1988&context=historic al, (E.T.: 22.03.2018). 18 Gig ekonomi kavramı sürekli iş ilişkileri yerine kısa süreli ya da bağımsız çalışma- nın asıl olduğu iş piyasalarını ifade etmektedir. Bkz. https://en.oxforddictionaries. com/definition/gig_economy, (E.T.:11.11.2017). Gig ekonomilerde, genel olarak uygulamalar (application) üzerinden talep olması halinde çalışmanın gerçekleş- mesi sebebiyle bu tür ekonomik faaliyetler on-demand ekonomi olarak da adlan- dırılmaktadır. Bkz. Valerio De Stefano, “The Rise of “Just-In-Time Workforce”: On-Demand Work, Crowdwork, and Labor Protection in the “Gig Economy””, Compative Labor Law & Policy Journal, 2016, Vol. 37, Issue 3, s. 471; Elizabeth J. Ken- nedy, “Employed by an Algorithm: Labor Rights in the On-Demand Economy”, Seattle University Law Review , 2017, Vol. 40, Issue 3, s. 987; Jonathan V. Hall/Alan B. Krueger, “An Analysis of Labor Market for Uber’s Driver-Partners in The Uni- ted States”, Industrial and Labor Relations Review , 2017, Vol. 71, Issue 3, s. 705.