Türkiye Barolar Birliği Dergisi 141.Sayı

306 Araç Çevirme Uygulaması Üzerinden Gerçekleştirilen Yolcu Taşıma Faaliyetleri Kapsamında bilir. 71 Fiili uygunluk durumunda her iki taraf da sözleşme yapılırken birbirlerini karşılıklı olarak doğru anlamakta, dolayısıyla güven ilke- sine göre yoruma gerek kalmaksızın, sözleşme bu gerçek ve fiili, yani doğru anlayışa göre kurulmaktadır. 72 Zira bir irade beyanı, beyanda bulunanın gerçek arzusunu yansıtmasa da, karşı tarafın gerçek arzuyu bildiği hallerde, falsa demonstratio non nocet (yanlış belirtme zarar ver- mez) ilkesi gereği sözleşme tarafların karşılıklı uyum içerisindeki fiili ve gerçek iradelerine göre kurulmuş olur. 73 Bu şekilde kurulan sözleş- me metinlerinde, kasten ya da yanlışlıkla yer verilen açık şekilde ger- çeğe aykırı ifadeler dikkate alınmayarak, tarafların örtülü ya da açık diğer açıklamaları, sözleşmenin amacı ve sözleşme taraflarının menfa- at durumu göz önünde bulundurularak gerçek iradenin tespiti yoluna gidilmesi gerekmektedir. 74 Zira sözleşmenin hukuken nitelendirilmesi yorumdan farklı olarak, tamamen taraf iradelerinin dışında kalan bir konudur. Hâkim, tarafların nitelendirmesine bakmaksızın önüne ge- len sözleşmenin gerçekte hukuken hangi tipte olduğunu, sözleşmenin içeriğine bakmak suretiyle, re’sen araştırıp belirler. Örneğin taraflar, akdettikleri sözleşmeyi kira sözleşmesi olarak adlandırsalar da, içe- riğinde yer alan hükümlerden satış sözleşmesi olduğu anlaşılan bir sözleşme, taraflar onu öyle olarak adlandırdılar diye kira sözleşmesi olmaz. 75 Bu noktada Uber ile yolcu arasındaki sözleşmede tarafların gerçek iradelerinin ve bu kapsamda Uber tarafından yolcuya sunulan hizme- 71 Fikret Eren, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 16. Baskı, Yetkin Yayınevi, Ankara, 2013, s. 407. 72 Eren, s. 407; Nurcihan Dalcı Özdoğan, “Sözleşmenin Yorumunda Gerçek İradenin Tespiti”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Ocak-Haziran 2017, C. 8, S. 1, s. 39. 73 M. Kemal Oğuzman/Turgut Öz, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, C. 1, 11. Bas- kı, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2013, s. 71; Şener Akyol, Sözleşmenin Yorumu, Ve- dat Kitapçılık, İstanbul, 2010, s. 46, 76; Dalcı Özdoğan, s. 36, 37. 74 Sözleşmenin amacı dikkate alındığında gereklilik bulunması halinde, sözleşme metninde kullanılan tabirlerin lafzi anlamlarıyla bağlı kalınmayarak, tarafların gerçek veya en azından farazi iradelerinin tespit edilmesi gerekmektedir. Bkz. Kaplan, s. 61; Aynı yönde Güzel, Bağımlılık Unsuru, s. 116, 117; İsviçre hukukun- da 2001 yılına geçerli kabul edilen, açık bir sözleşme hükmünün yoruma ihtiyaç duymayacağı yönündeki açıklık ilkesi, 2001 yılından itibaren reddedilmekte olup, konuya ilişkin detaylı değerlendirmeler için, Bkz. Dalcı Özdoğan, s. 41 vd. 75 Necip Kocayusufpaşaoğlu, Kocayusufpaşaoğlu/Hatemi/Serozan/Arpacı, Borç- lar Hukuku Genel Hükümler, C. I, 5. Basıdan Tıpkı 6. Bası, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2014, s. 338, para. 21.