Türkiye Barolar Birliği Dergisi 141.Sayı

311 TBB Dergisi 2019 (141) Aydın KAYA B. Uber ile Sürücü Arasındaki İlişkinin Hukuki Niteliği TBK m. 83 hükmü uyarınca “Borcun, bizzat borçlu tarafından ifa edilmesinde alacaklının menfaati bulunmadıkça borçlu, borcunu şahsen ifa etmekle yükümlü değildir” Borçlunun borcunu şahsen ifasında alacaklı- nın menfaatinin bulunması, borçlunun kişisel yetenek ve niteliklerinin önem taşıdığı borç ilişkilerinde söz konusudur. 90 Bu tür borç ilişkileri genellikle yapma borcu doğuran iş görme sözleşmelerinde ve özellikle eser sözleşmelerinde ortaya çıkmaktadır. 91 İş görme sözleşmelerinde alacaklının borcun bizzat borçlu tarafından ifa edilmesinde menfaa- ti bulunabilecek olmasına rağmen, taşıma sözleşmelerinde şahsen ifa yükümlülüğü bulunmamaktadır. 92 Bu bakımdan yolcu taşıma sözleşmesinin taşıyıcı sıfatıyla tarafı olan Uber’in, borcun ifasında ifa yardımcılarından yararlanması söz- leşmeye aykırılık oluşturmamaktadır. Bu ifa yardımcıları Uber şirketi- nin iş sözleşmesi kapsamında istihdam ettiği kişiler olabileceği gibi, iş sözleşmesi dışında diğer iş görme amacına yönelmiş sözleşmelerden biriyle de ifa yardımcılığı söz konusu olabilecektir. 93 Yolcu ile aktedilen yolcu taşıma sözleşmesine istinaden üstlenilen taşıma ediminin, iş sözleşmesi dışında başka bir iş görme sözleşmesiyle üçüncü kişiye ifa ettirilmesi halinde alt taşıma sözleşmesi söz konusu olacaktır. Taşıyıcının, asıl taşıma sözleşmesi ile üstlendiği taşıma işini, kısmen veya tamamen üçüncü kişiye bıraktığı taşıma sözleşmelerine alt taşıma sözleşmesi denmektedir. 94 Alt taşıma sözleşmeleri yalnızca eşya taşıma sözleşmeleri için geçerli olmayıp, havayolu taşımalarında rastlanan “code share” uygulamasında olduğu gibi yolcu taşıma sözleş- meleri açısından da geçerlidir. 95 Dolayısıyla yolcu ile yapılan taşıma sözleşmeleri bakımından ta- şıyıcı sıfatını haiz Uber’in ifa yardımcısı durumundaki sürücülerle 90 Eren, s. 924; Ahmet M. Kılıçoğlu, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Turhan Kita- bevi, 17. Baskı, Ankara, 2013, s. 557. 91 Kılıçoğlu, s. 557. 92 Sami Aksoy, Taşıma Hukukunda Fiili Taşıyıcı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2015, s. 58. 93 Eren, s. 1074 vd; Kılıçoğlu, s. 648; Hatta tamamen ifa fiilleri dolayısıyla tamemen tesadüfi olarak (Bkz. Selahattin Sulhi Tekinay/Sermet Akman/Haluk Burcuoğlu/ Atilla Altop, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 7. Baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1993, s. 894; Kılıçoğlu, s. 648) ya da nezaket icabı (Bkz. Eren, s. 1075) yardım eden kişiler de ifa yardımcısı sayılmaktadır. 94 Aksoy, s. 59. 95 Aksoy, s. 63.