Türkiye Barolar Birliği Dergisi 141.Sayı

317 TBB Dergisi 2019 (141) Aydın KAYA Yine istihdam ilişkisinin varlığının kabulü için gerekli bir diğer bir unsur olan denetleme yetkisinin de Uber gibi firmalar tarafından, çalışanlar üzerinde uzaktan denetimi mümkün kılacak geri bildirim yöntemleri ile mümkün kılındığı kabul edilmektedir. 121 Görüldüğü üzere, bağımlılık unsurunun tespiti bakımından Yargıtay’ın istikrar kazanan içtihatları ile yabancı mahkeme kararları arasında büyük benzerlikler söz konusudur. Geleneksel çalışma şe- killerinin dışına taşan esnek çalışma modellerinde, işverenin iş gören üzerinde hâkimiyetinin, görülen işi denetleme ve kontrol yetkisinin bulunup bulunmadığı, iş görenin verilen işi kabul etme zorunluluğu- nun bulunup bulunmadığı hususları bağımlılık ilişkisinin tespitinde belirleyici olgulardır. Ancak tüm bunlara rağmen, ülkemizdeki durum ele alındığında sürücülerin Uber’in iş organizasyonuna dâhil olmakla doğrudan doğ- ruya bağımlı çalışma ilişkisine girdiklerinin kabulü mümkün değildir. Bu anlamda Uber ile sürücü arasında bağımlılık ilişkisinin kurulup kurulmadığının tespiti için her olayın kendi somut koşulları çerçeve- sinde değerlendirilmesi gerekmektedir. Zira fiili yolcu taşımacılığı fa- aliyetini gerçekleştiren aracın bir sermaye şirketine ait olması ya da araç gerçek bir kişiye ait olsa bile araç sahibi tarafından gerçekleştiri- len faaliyetin emek ağırlıklı olmayıp sermaye ağırlıklı olması, bu kişi tarafından faaliyetin yürütülmesinde işçi çalıştırılması 122 ve dolayısıy- la iş görenin serbest girişimci özelliği taşıması gibi durumlarda, her ne kadar Uber’in yürütülen yolcu taşımacılığı faaliyeti anlamında iş organizasyonunu belirleme, bu organizasyon kapsamında sürücüleri kontrol etme ve denetleme, hatta sürücüleri uygulamanın dışına atma yetkisi söz konusu olsa da bağımlılık ilişkisinden bahsetmek mümkün olmayacaktır. rası mı, yoksa iş sözleşmesi mi olduğu hususu uyuşmazlık konusudur. Özellikle taksi sahibine belli bir miktar paranın verilmesi konusunda anlaşılması halinde, aracın tahsis edildiği şoförün çalışma zorunluluğundan bahsedilemeyecektir. Ancak Yargıtay tarafından bu halde, bağımlılık ilişkisinin bulunduğu kabul edi- lerek iş sözleşmesinin varlığına hükmedilmektedir. Bkz. Y9HD, E. 2006/13004, K. 2006/17679, T. 19.06.2006; Y10HD, E. 2014/4512, K. 2014/20219, T. 21.10.2014, www.kazanci.com , (E.T.: 18.04.2018). 121 Recent Adjudication, s. 2044 vd. 122 Güzel, Bağımlılık Unsuru, s. 117, 122.