Türkiye Barolar Birliği Dergisi 141.Sayı

327 TBB Dergisi 2019 (141) M. Tarık GÜLERYÜZ / Ayça ZORLUOĞLU YILMAZ GİRİŞ İtiraf etmek gerekir ki, çalışma konusu başlığında yer alan “ceza” ve “tazminat” kavramlarının yan yan kullanılması dahi özelde Türk genelde Kıta Avrupası hukukçuları için başlı başına kuşku ile yaklaşılan bir tutumdur. Tazminatın telafi edici olması [denkleştir- me- eksileni yerine koyma amacı taşıması] ve zenginleşmeye mahal vermemesi gibi ilkeler üzerine oturtulduğu Kıta Avrupası hukuk sistemlerinin aksine, Anglo- Amerikan hukuk sitemlerinde tazminat hukukunun cezalandırma amacı da bulunmaktadır. Anglo-Ameri- kan hukuk sitemlerinde tazminat hukuku telafi edici ve cezalandı- rıcı olmak üzere düalist bir yapı sergilerken, Kıta Avrupası hukuk sistemlerinde tazminat hukuku bu yönde bir düalist yapıya ve kural olarak “zarardan fazla tazminat” fikrine kapalı olarak monist bir yapı sergilemektedirler. Oysa Türk pozitif hukukunda açık bir yasa normuna dayalı ola- rak zarardan fazla tazminata hükmedilen ya da hiç zarar olmaksızın tazminata hükmedilen veya kusur şartı aranmaksızın tazminata hük- medilebilen düzenlemeler bulunmaktadır. Tazminat hukukunun ce- zalandırma amacını tamamen reddettiği ve monist bir yapı sergiledi- ği faraziyesinde ise, bu defa bahse konu düzenlemeleri teorik olarak açıklamak oldukça zor bir hal almaktadır. Bu nedenle, genel ilkeler- den hareketle Türk pozitif hukukunun cezalandırma fikrine tamamen kapalı olduğunu kabul etmek çok doğru görülmemektedir. Zira çalış- manın “§ II.” kısmında ayrıntıları ile açıklanacağı üzere, Türk pozitif hukukunda tazminat hukukunun “cezalandırma” işlevi tamamen red- dedilmemiştir. Çalışmanın “§ I.” kısmında, bir Anglo-Amerikan hukuk sistemi müessesi olan cezalandırıcı tazminata ilişkin karşılaştırmalı [İngiltere- Amerika] inceleme yapılacaktır. Bu bölümde, cezalandırıcı tazminatın tarihi gelişimi ve işlevleri üzerinde durulacaktır. “§ II.” Kısımda ise, Türk pozitif hukukunda sui generis nitelikte kabul edilebilecek bazı hukuki müesseslerinin temelinde cezalandırma düşüncesinin olup olmadığı ve bunların işlevsellik açısından Anglo- Amerikan hukuk sistemi müessesi olan cezalandırıcı tazminata denk düşüp düşmediği tespit edilmeye çalışılacaktır.