Türkiye Barolar Birliği Dergisi 141.Sayı

335 TBB Dergisi 2019 (141) M. Tarık GÜLERYÜZ / Ayça ZORLUOĞLU YILMAZ savunmasına itibar edilmemiş ve davacı lehine cezalandırıcı tazmina- ta hükmedilmiştir. 37 Anılı davayı takiben 19. yüzyılın ortaların doğru cezalandırıcı tazminat Amerikan mahkemeleri tarafından yaygın şe- kilde kabul edilmeye başlanmış 38 ve mahkemeler telafi edici tazminatı bir kenara bırakarak cezalandırıcı tazminatı faillerin [davalıların] kötü niyetli davranışlarını kınamak için kullanmaya başlamışlardır. 39 19. yüzyılın ortalarında Amerikan Yüksek Mahkemesi 40 ve Wis- consin Yüksek Mahkemesi 41 tarafından verilen iki kararda cezalandı- rıcı tazminatın işlevinin tazmin değil ve fakat cezalandırmak olduğu açıkça içtihat edilmiştir. 42 Buna 19. yüzyılın üçüncü çeyreğinde verilen Fay v. Parker davasında 43 cezalandırıcı tazminat hukuk bütünlüğünü bozma eleştirisine maruz kalmış ve reddedilmiştir. Fay v. Parker kara- rı cezalandırıcı tazminat doktrini açısından karar tarihinden bu yana henüz sonuçlanmamış teorik tartışmaların başlamasına neden olmuş- tur. 44 Ancak cezalandırıcı tazminatı reddeden Fay v. Parker kararının istisna teşkil ettiği kabul edilmektedir. 45 Cezalandırıcı tazminatın Amerika’da yaygınlaşması 20. yüzyılın ikinci yarısına tekabül etmektedir. 1960 yıllarda özellikle üretici so- rumluluğu 46 açısından oldukça yaygın hale gelmiş ve deyim yerinde ise mahkemeler cezalandırıcı tazminata hükmetme açısından daha cö- mert hale gelmişlerdir. Amerikan hukukunda cezalandırıcı tazminat müessesinin güncel uygulamalarının daha iyi anlaşılabilmesi kuşkusuz bu konudaki en bilinen davalara atıfla mümkündür. McDonald’s kahve davası olarak 37 Owen, s. 369, Merhacı, s. 84. 38 Owen, s. 369. 39 Walter/Plein, s. 371. 40 Day v. Woodworth [1851] 54 U.S. 363. Karar eleştirisi için bkz. Owen,s. 369. 41 McWilliams v. Bragg 3 Wis. 424. Karar eleştirisi için bkz. Howard A. Hartman , Exemplary Damages a Deformity in our LawMarqette L. Rev., 1918, Vol. 2, I. 2, s.57- 64, s. 57. 42 Walter/Plein, s. 371; Owen, s. 369. 43 Fay v. Parker [1873] 53 N.H. 342. 44 Sales/Coles, s. 1123; Walter/Plein, s. 371 45 Walter/Plein, s. 371. 46 Üretici sorumluluğu açısından en çok alıntılanan dava Toole v. Richard -Merrell Inc [1967] 251 Cal. App. 2d 689, 60 Cal. Rptr. 398 davasıdır. Anılan dava ilaç yan etkileri tüketicilerden saklanmıştır. Şirket yan etkiler hakkında uyarılmasına rağ- men ilaçları piyasadan toplatmamıştır. Mahkeme davacıyı haklı bularak davalı aleyhine cezalandırıcı tazminata hükmetmiştir. Merhacı, s. 85 dn.213.