Türkiye Barolar Birliği Dergisi 141.Sayı

336 Bir Anglo – Amerikan Hukuku Müessesesi Olarak Cezalandırıcı Tazminatın ... bilinen Liebeck v. McDonald’s Restaurants 47 davasında davacı 160.000 Dolar telafi edici tazminata ilave olarak 2.86 milyon Dolar da cezalan- dırıcı tazminata hak kazanmıştır. Karara konu olayda, 79 yaşındaki Bayan Liebeck McDonald’s araba servisinden bir bardak kahve almış, bilahare iki bacağının arasına sıkıştırdığı bardağın üzerindeki kapağı açarken kahve üstüne dökülmüştür. Netice olarak hastaneye kaldırı- lan Bayan Liebeck üçüncü derece yanıktan muzdarip olmuş sekiz gün hastane yatmış ve tüm tedavisi yaklaşık iki yıl sürmüştür. Davada tar- tışılan ve netice olarak hükme esas alınan vakıa kahvenin kaç derece servis edilmesi gerektiğine ilişkindir. Bayan Liebeck’in avukatları kah- venin 60 °C’de servis edilmesi gerektiğini oysa McDonald’s’ın franc- hise alanları 82-88 °C’de servis yapmaya icbar ettiğini iddia etmiştir. Davada McDonald’s %80 oranında kusurlu bulunmuş ve jüri tarafın- dan iki günlük kahve satış cirosu olan 2.86 milyon Dolar cezalandırıcı tazminat ödemeye mahkûm etmiştir. 48 Bu konuda çok bilinen ve yine sonu gelmez tartışmalara konu bir diğer dava ise Philip Morris USA v. William davasıdır. 49 Davada Bayan William lehine 821.000 Dolar tela- fi edici ve 79.5 milyon Dolar cezalandırıcı tazminata hükmedilmiştir. Davacının “akciğer kanserinden vefat eden kocasının davalı tarafın- dan sigara içmenin güvenilir ve zararsız olduğuna ikna edildiği” yö- nündeki iddiası haklı bulunmuştur. 50 Amerikan hukukunda cezalandırıcı tazminat yaptırımının uygu- lanabilirliği, miktarı, şartları, sınırları ve konusu açısından eyaletler nezdinde bir yeknesaklıktan bahsetmek mümkün değildir. Örneğin Nebraska ve Washington eyaletlerinde cezalandırıcı tazminat doktri- ni tamamen reddedilmekte hatta yasaklanmaktadır. Louisiana, New Hampshire ve Massachusetts eyaletleri ise aksi kanunla öngörülme- dikçe cezalandırıcı tazminat fikrine tamamen kapalıdırlar. 51 47 Liebeck v. McDonald’s Restaurants P.T.S., Inc., No. D-202 CV-93-02419, 1995 WL 360309. Merhacı, s. 127 vd. 48 Bu konuda bkz. Kevin G. Cain, “And Now the Rest of the Story; McDonald’s Cof- fee Lawsuit”, Journal of Consumer & Commercial Law , Texas 2007, Vol. 11, N.1, s. 14- 19. 49 Philip Morris USA v. William 546 U.S. 346 [2007]; 127 S. Ct. 1057 [2007]. 50 Philip Morris USA v. William davası ile ilgili ayrıntılı tartışmalar için bkz. Dan Markel, “ How Should Punitive Damages Work?”, University of Pennsylvania Law Review, 2009, Vol. 157, N. 5, s. 1383- 1484, s. 1407 vd. 51 Gotanda, s. 32; Owen, s. 369-370; Walter/Plein, s. 378.