Türkiye Barolar Birliği Dergisi 141.Sayı

348 Bir Anglo – Amerikan Hukuku Müessesesi Olarak Cezalandırıcı Tazminatın ... çekten, kaynağını hakkın kötüye kullanılması yasağında ve dürüstlük kuralında bulan icra inkâr ve kötü niyet tazminatlarında zarar koşulu- nun aranmayarak, haksız ve kötü niyetli icra takipleri ve davalarının engellenmek istenmesinin gerisinde Anglo- Amerikan hukuk sistem- lerinde olduğu gibi bir cezalandırma ve önleme düşüncesi hâkimdir. D. Çek Tazminatı 6100 sayılı Türk Ticaret Kanunu md. 783 f. 3; “muhatap nezdinde karşılığı kısmen veya tamamen bulunmayan bir çek düzenleyen kişi, çekin karşılıksız kalan bedelinin yüzde onunu ödemekle yükümlü olduktan başka, hamilin bu yüzden uğradığı zararı da tazmin eder” hükmünü amirdir. Anılan hüküm uyarınca, kanun koyucu çek ha- miline TTK md. 810’da sayılan başvurma hakkına ilave olarak çekin ödenmeyen kısmının yüzde onu oranında bir meblağın da ödenmesini talep hakkı vermiştir. 105 Söz konusu tazminat uygulamada “çek tazmi- natı” olarak isimlendirilmektedir. Çek tazminatının talebi için çekin ödenmemiş olması, yani, çekin karşılıksız çıkması tek başına yeterli- dir. Buna göre, çek tazminatı açısından keşidecinin kusuruna ya da ha- milin zararına ihtiyaç bulunmamaktadır. 106 Çek tazminatı zarardan ve kusurdan bağımsız olduğu için, keşidecinin kusursuz olması ya da ha- milin herhangi bir zarara uğramamış olması dikkate alınmayacaktır. 107 Doktrinde çek tazminatının hukuki niteliği çok tartışılmamış olsa da, tıpkı İş Kanunu’ndan ve İcra ve İflas Kanunu’ndan kaynaklanan yukarıda açıklanan tazminat türleri gibi; çek tazminatında da önleme ve cezalandırma amaçlarının ön plana çıktığı görülmektedir. Dikkat edilirse çek tazminatını düzenleyen yasa normunda zarar ve kusur kavramları tamamen göz ardı edilmektedir. Üstelik çek tazminata ila- K. 2003/17 ve T. 22.01.2003 sayılı kararı. İcra inkâr ve kötü niyet tazminatlarına benzer bir kurumun Roma hukukunda bulunduğu yönünde bkz. İlhan E. Postacı- oğlu/Sümer Altay, İcra Hukuku Esasları, İstanbul 2013, s.232. 105 Hüseyin Ülgen/Mehmet Helvacı/Abuzer Kendigelen/ Arslan Kaya, Kıymetli Evrak Hukuku, İstanbul 2015, s.281; Sami Karahan/ Zekeriya Arı/ Hayri Boz- geyik, H./ Tahir Saraç, T./ Mücahit Ünal, Kıymetli Evrak Hukuku, Konya 2015, s. 400; Ali Bozer/ Celal Göle, Kıymetli Evrak Hukuku, Ankara 2015, s.355-356; Hasan Pulaşlı, Kıymetli Evrak Hukukunun Esasları, Ankara 2015, s.391. 106 Ülgen/Helvacı/Kendigelen/Kaya, s. 281; Bozer/Göle, s.400. 107 Keşidecinin hamil dışında müracaat borçlularına müracaat hakkı olmadığı yö- nünde bkz. Karahan/Arı/Bozgeyik/Saraç/Ünal, s. 355