Türkiye Barolar Birliği Dergisi 141.Sayı

350 Bir Anglo – Amerikan Hukuku Müessesesi Olarak Cezalandırıcı Tazminatın ... taşınmazın kiracı dışında üçüncü kişilere kiraya verilmesinin önlen- mesinin ve buna ilişkin aykırılıkların cezalandırılmasının amaçlandığı anlaşılmaktadır. Bu anlamda, anılı düzenlemenin cezalandırıcı tazmi- nat olarak kabulü pek ala mümkündür. F. Çoklu Tazminatlar Cezalandırıcı tazminata ilişkin Türk hukukundaki bazı müessese- lerin tahlilinde, üzerinde durulması gereken bir diğer konu da çoklu tazminatlardır [multiple damages]. Birçok hukuk sisteminde cezalan- dırıcı tazminatın bir görünümü/türü olarak kabul gören 110 çoklu taz- minatlar ile kanunen öngörülen hallerde zarar veren, verdiği zararın birkaç mislini ödemeye mahkûm edilmektedir. 111 Türk pozitif huku- kunda da çoklu yani zararın birkaç misline tekabül eden tazminatı ön- gören düzenlemeler bulunmaktadır. Acaba kural olarak cezalandırıcı tazminatı reddeden Türk hukuk sistemindeki çoklu tazminatı öngören düzenlemelerin de işlevleri önleme ve cezalandırma mıdır? a. Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu md. 68 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu md. 68 f.1’de ; “…izni alınmamış hak sahipleri sözleşme yapılmış olması halinde isteyebile- ceği bedelin veya bu Kanun hükümleri uyarınca tespit edilecek rayiç bedelin en çok üç kat fazlasını isteyebilir” hükmü yer almaktadır. Aynı maddenin f. 2 hükmü de de benzer bir ifade taşımaktadır. Bu hükümler uyarınca, hak sahibi, eser sahipliği haklarının ihlal edilmesi halinde, sözleşme yapılmış olsa idi isteyebileceği bedelin en çok üç katına kadar olan tutarı ya da rayiç bedelin üç katını talep edebilir. Burada eserden doğan hakları ihlal edilene tanınmış bir seçimlik hak söz konudur. Bahse konu tazminatın hukuki niteliğinin tespiti, önleme ve ceza- landırma amacı taşıyıp taşımadığının tespiti açısından zaruridir. Ön- celikle belirtilmelidir ki, FSEK md. 68 anlamında üç kata kadar taz- minata hükmedilebilmesi için kusur şartı aranmamaktadır. 112 Kusur 110 Koziol/Wilcox, s. 60. Çoklu tazminat doktrinin cezalandırıcı tazminatın tarihsel olarak öncüsü olduğu yönünde bkz. Owen, s. 368. Ayrıca bkz. yukarıda dn. 3 ve 4. 111 Merhacı, s. 185. 112 Ünal Tekinalp, Fikri Mülkiyet Hukuku , İstanbul 2012, s.305; Merhacı, s. 199; İs- temi, s. 2705; Fırat Öztan, Fikir ve Sanat Eserleri Hukuku, Ankara 2008, s. 649; Sami Karahan/Cahit Suluk/Tahir Saraç/Temel Nal, Fikri Mülkiyet Hukukunun