Türkiye Barolar Birliği Dergisi 141.Sayı

352 Bir Anglo – Amerikan Hukuku Müessesesi Olarak Cezalandırıcı Tazminatın ... Doktrinde bahse konu hükmün cezalandırma ve önleme amacının bulunduğu belirtilmiştir. 117 Gerçekten md. 58 f.2 hükmün önleme ve cezalandırma işlevlerinin bulunduğunun kabulü gerekir. Her şeyden evvel, üç misli tazminat fikri Kıta Avrupası tazminat hukuku mantı- ğından uzaklaşıp Anglo- Amerikan tazminat hukukuna yaklaşmak- tadır. Hükmün Amerika’dan alınması ile desteklenen bu önermenin temel nedeni, tazminat miktarının belirlenmesinde zarar verenin ku- surunun ağırlığının dikkate alınmasıdır. Bir diğer neden ise, üç misli tazminata hükmedilebilmesinin kasıt ya da ağır ihmal koşuluna bağ- lanmasıdır. Dolayısıyla, üç misli tazminat Türk pozitif hukukundaki en bariz cezalandırıcı tazminat örneğidir. 118 G. Gerçek Olmayan Vekâletsiz İş Görmede Menfaat Devri Yaptırımı İş görenin, iş sahibinin menfaatineymiş gibi gerçekleştirdiği, fakat aslında iş sahibinin menfaatinin gerektirmediği veya iş sahibinin ya- saklamasına rağmen gerçekleştirdiği ya da iş görenin bir başkasına ait olduğunu bildiği veyahut bilmediği bir işi kendi menfaatine gerçekleş- tirdiği hallerde, gerçek olmayan vekâletsiz iş görme vardır. Başka bir deyişle, bir kişi bir başkasına ait bir işi bilerek veya bilmeyerek ken- disine menfaat sağlamak amacıyla adeta kendi işiymiş gibi gerçekleş- tirmektedir. Bu sebeple, gerçek olmayan vekâletsiz iş görme hukuka aykırı bir eylemdir. 119 Menfaat devri, bir hakkın ihlal edilmesi sonucu elde edilen men- faatin, gerçek hak sahibine devredilmesi anlamını taşır. Türk huku- kunda menfaat devri yaptırımı gerçek olmayan vekâletsiz iş görme hükümleri kapsamında talep edilmektedir. 120 Tazminat hukukunun temel amacı zararın giderilmesidir. Önleme amacı ise daha ikincil bir nitelik taşır. Doktrinde özellikle de fikri ve sınai hak ihlalleri halinde, 117 Aslan, s. 793; İstemi, s. 2706; Merhacı, sn. 191 dn. 132 ve 133’te anılan yazarlar. 118 Merhacı, s. 192. 119 Haluk Tandoğan, Borçlar Hukuku - Özel Borç İlişkileri - Cilt: II, İstisna (Eser) ve Vekâlet Sözleşmeleri Vekâletsiz İş Görme Kefalet ve Garanti Sözleşmeleri, İstan- bul 2010, (Kısaltılmışı: Tandoğan, II), s. 677; Yavuz/Acar/Özen, s. 726 vd. 120 Baş Süzel , s. 144; Azra Arkan Akbıyık, Gerçek Olmayan Vekâletsiz İş Görme, İs- tanbul 1999, s. 47; Pınar Uzun Şenol, “Vekâletsiz İş Görmede İş Görenin Hukuki Durumu”, FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, İstanbul, 2014, S.3, s.293- 309, s. 305, 306.