Türkiye Barolar Birliği Dergisi 141.Sayı

353 TBB Dergisi 2019 (141) M. Tarık GÜLERYÜZ / Ayça ZORLUOĞLU YILMAZ elde edilen menfaatin devrinin bir tazminat hesaplama yöntemi olup olmadığı tartışmalıdır. Menfaat devrini bir tazminat olarak kabul eden görüşlere 121 göre, bu bir hesaplama yöntemi olarak kabul edilmektedir. Menfaat devrinin bir tazminat olmadığı yolundaki görüşlere 122 göre ise, menfaat devri yaptırımı halinde mağdurun esas olarak uğradığı zararın miktarını kesin bir şekilde tayin etmek çok zordur. Bu sebep- le, menfaat devri halinde amaç, hak ihlali neticesinde elde edilen tüm menfaatlerin hak sahibine dönüşünü sağlamaktır. Bu yapısı ile ceza- landırıcı bir fonksiyon taşımanın yanı sıra, ileride benzer hak ihlalleri- nin gerçekleştirilmesini önleme fonksiyonu da taşır. 123 Menfaat devri yaptırımında, kanun koyucunun, hak ihlali yapa- nı cezalandırma amacı bulunmaktaysa da böyle bir ihlalin tekrar ger- çekleştirilmesini önlemek amacı daha ağır bastığından, Kara Avrupası hukuku anlamında bir cezalandırıcı tazminat anlamı taşımadığı, yal- nızca gerçek olmayan vekâletsiz iş görmenin yaptırımı olduğu savu- nulmaktadır. 124 Kötüniyetli vekâletsiz iş gören kişi bakımından TBK md. 530 hük- mü, iş sahibinin bir zarara uğraması şartına bağlı olmaksızın, kötü- niyetli iş görenin belki de kişisel başarısı ile aslında iş sahibinin hiç elde edemeyebileceği menfaatlerin devrini de şart koştuğu için, bir cezalandırma amacı taşımaktadır. 125 Buna karşın, menfaat devri yaptı- rımının ağır bir sonuç doğurması, mağdurun zararından ziyade, failin hak ihlaline sebep olan eylemine odaklanması ve bu yaptırıma zararın varlığından ve meblağından bağımsız olarak hükmedilmesi gerekçe- leri ile cezalandırıcı fonksiyonu olduğu kabul edildiği halde, önleme fonksiyonunun daha ağır basması sebebiyle bir cezalandırıcı tazminat değil, yalnızca bir özel hukuk cezası niteliğinde olduğu ortaya konul- maktadır. 126 121 Sevilay Uzunallı, Markanın Korunmasının Kapsamı ve Tazminat Talebi, Ankara, 2012 s. 344 vd. 122 Baş Süzel, s. 152vd, 157 vd. 123 Baş Süzel, s. 79. 124 Baş Süzel, s. 168, 169. 125 Hüseyin Can Aksoy, “Vekâletsiz İş Görende İşi Vekâletsiz Olarak Görme Bilinci Aranmalı Mıdır?”, Ankara Barosu Dergisi, Ankara 2017, Y. 75, s. 1 s. 91- 121, s. 108, 109; Arkan Akbıyık, s. 47 vd. 126 Baş Süzel, s. 180, 181.