Türkiye Barolar Birliği Dergisi 141.Sayı

355 TBB Dergisi 2019 (141) M. Tarık GÜLERYÜZ / Ayça ZORLUOĞLU YILMAZ Hak sahibi bu ürünleri elde etmeyecek olsa dahi, tazmin edilmesini ta- lep edebilir. 133 Buna ilaveten elde etmeyi ihmal ettiği ürünlerin karşılı- ğını da tazmin etmelidir. 134 Kötüniyetli zilyet, malın malikinden yalnız- ca mal için yaptığı zorunlu masrafları talep edebilir, ancak yararlı veya lüks masrafların kendisine geri ödenmesini isteyemez. 135 Doktrinde TMK md. 995 hükmünde geçen “tazminat” ifadesinin yerinde olmadığı, hükümde amaçlananın tazminattan ziyade kötüni- yetli zilyedin malı kullanması ve yararlanmasından kaynaklanan bir bedel iadesi niteliğinde olduğu savunulmaktadır. 136 Doktrinde 137 bizim de katıldığımız görüşe göre, kötüniyetli zilyetten elde etmeyi ihmal et- tiği ürünlerin dahi istenebilmesi veya malikin malın kötüniyetli zilyet- te bulunması sebebiyle bir zarara uğramamış olduğu durumlarda ya da kötüniyetli zilyet malı elinde bulundurmuş ancak mal dolayısıyla bir kazanç elde etmemişse dahi, sırf malı fiili hâkimiyetinde bulundur- masından dolayı farazi bir tazminat istenmesi ancak bir özel hukuk cezası niteliğindedir. Her ne kadar, hükmün temelinde kötüniyetli zilyedi eylemi nedeniyle cezalandırmak ve ileride gerçekleşebilecek örnekleri önlemek amacı olsa da kötüniyetli haksız zilyedin sorumlu- luğu bir cezalandırıcı tazminat niteliğinde değil, ancak bir özel hukuk cezası niteliğindedir. Doktrinde bu durum bir özel hukuk cezası niteli- ğinde olduğundan, Roma Hukukundan gelen “Kanunsuz ceza olmaz” ilkesine dayanarak ancak özel bir kanun hükmünün varlığı ile talep edilebilir olması gerektiği ileri sürülmektedir. 138 I. TMK md 510 ve 578 Gereği Mirasbırakana Karşı işlenen Suçlar Nedeniyle Miras Hakkının Kaybı: TMK md. 510 hükmünde mirasçılıktan çıkarma ve TMK md. 578 hükmünde ise mirastan yoksunluk sebepleri düzenlenmiştir. 133 Nomer/Ergüne , s. 86, 87; Karşı görüş için bkz. Turhan Esener/Kudret Güven, Eşya Hukuku, Ankara, 2015, s. 107; Ünal/ Başpınar , s. 225, 226. 134 Oğuzman/Seliçi/Oktay- Özdemir, s. 124; Nomer/Ergüne , s. 88. 135 Nomer/Ergüne, s. 94; Esener/Güven , s. 108; Ünal/Başpınar, s. 231 vd. Ancak doktrinde bu çözümün hakkaniyete uygun olmadığı, bu durumun malik lehine bir haksız kazanç kaynağına dönüşmemesi gerektiği savunulmaktadır. Bu kanaa- te göre, haksız zilyet yaptığı faydalı ve lüks masrafları mala zarar vermeden geri alabilme hakkına sahip olmalıdır. Ayrıntılı bilgi için bkz. Ünal/ Başpına r, s. 232. 136 Aydın Aybay/Hüseyin Hatemi, Eşya Hukuku, İstanbul 2012, s. 68, 69. 137 Aybay/Hatemi, s. 70. 138 Aybay/Hatemi, s. 70.