Türkiye Barolar Birliği Dergisi 141.Sayı

430 Arsa Sahibinin Arsa Payı Karşılığı İnşaat Sözleşmesinden Dönmesinin Yükleniciden Arsa Payı işleminin eski hâle getirilmesi gerekir. Bu yolda sözleşme ilişkisinin tasfiyesi bakımından gerçek anlamda bir sebepsiz zenginleşmeden de- ğil, TBK m. 125’den kaynaklanan bir kanunî borç ilişkisinden söz edil- melidir. Ama bu hususta iade bakımından TBK m. 125’de bir düzen- leme olmadığı için, söz konusu boşluk sebepsiz zenginleşme kuralları kıyasen uygulanarak doldurulur. Bu nedenle örneğin taşınmaz mülki- yetine ilişkin tescil yapıldıktan sonra devrin hukukî sebebini oluşturan sözleşmeden dönülürse, iade bakımından açılacak olan dava, sebepsiz zenginleşme temelli tescile zorlama davasıdır (TMK m. 716). Sebepsiz zenginleşme görüşünde olduğu gibi kanunî borç ilişkisi görüşünde de, sebepsiz zenginleşmeye dayalı talebin nisbî özelliği dikkate alın- dığında, zenginleşenden iade konusu şeyi kazanan üçüncü kişiye bu talebin yöneltilmesine imkân yoktur. Bu nedenle söz konusu görüş uyarınca da üçüncü kişinin iyiniyetli olup olmadığının araştırılmasına gerek bulunmaz. Ancak iade talebinin tâbi olduğu zamanaşımı süresi, sebepsiz zenginleşme görüşünden farklı olarak, TBK m. 146’daki on yıllık süredir. Aynî etkili dönme (istihkak) görüşüne göre 29 sözleşmeden dönme ile hem borçlandırıcı işlem hem de tasarruf işlemi geçmişe etkili biçimde ortadan kalkar. İfa edilmiş edimlerin iadesi öncelikli olarak istihkak ta- lebine dayanır. İfa edilen edimin konusunun taşınmaz olduğu durum- da, dönme üzerine mülkiyet el değiştirmemiş olduğundan, tescil TMK m. 1024 uyarınca yolsuz hâle gelir ve TMK m. 1025’e göre tapu sicilinin düzeltilmesi davasına konu olur. İade konusu şeyi devralan üçüncü kişinin bu kazanımının korunması, TMK m. 1023 uyarınca iyiniyetli sayılmasına bağlıdır. İade istihkak talebine dayandığından, tapu sici- linin düzeltilmesi davasının açılması herhangi bir süreye tâbi değildir. 29 Max Keller/Christian Schöbi, Das Schweizerische Schuldrecht, Band I, Allgeme- ine Lehren des Vertragsrechts, 3. Auflage, Basel und Frankfurt am Main 1988, s. 277-278; Turgut Öz, Öğreti ve Uygulamada Sebepsiz Zenginleşme, İstanbul 1990 (Sebepsiz Zenginleşme), s. 103-104; Felix R. Ehrat, Der Rückritt vom Vertrag nach Art. 107 Abs. 2 OR in Verbindung mit Art. 109 OR, Zürich 1990, N. 479 vd., s. 156 vd.; Öz, Dönme, s. 40 vd., s. 240-241; Vedat Buz, Borçlunun Temerrüdünde Sözleş- meden Dönme, Ankara 1998, s. 134 vd., s. 172; Serkan Ayan, İnşaat Sözleşmesinde Yüklenicinin Temerrüdü, Ankara 2008, s. 269; Turan Şahin, Eser Sözleşmesinde Yüklenicinin Eseri Teslim Borcunu İfada Temerrüdü, Ankara 2012, s. 282; İsmail Atamulu, Kat Karşılığı İnşaat Sözleşmesinin Müteahhidin Temerrüdü Sebebiyle Sona Ermesi, Ankara 2014, s. 187; Aynî etkili dönme görüşüne ilişkin bilgi için ayrıca bkz. Kırca, s. 85.