Türkiye Barolar Birliği Dergisi 141.Sayı

49 TBB Dergisi 2019 (141) Gonca EROL maktadır ya da hem doğrudan hem de dolaylı geri çağırma bir arada mümkündür. Son olarak belirtmek gerekir ki, kimi kaynaklarda, geri çağırma sürecinin seçmenlerin bu yöndeki talebi üzerine başladığı ancak nihai kararın seçmenler tarafından değil, bir kamu organı tarafından verildi- ği görevden alma usulleri de geri çağırma olarak adlandırılmaktadır. 9 Örneğin, ABD’nin Virginia eyaletinde, seçimle göreve gelinen bir makamda bulunan herhangi bir kamu görevlisinin görevden alınma- sını talep etmek üzere seçmenler, belli sayıda seçmenin imzasını içeren bir dilekçe ile ilk derece mahkemesine (circuit court) başvurabilirler. 10 Böylesi bir talebin hangi hallerde yapılabileceği yasada belirlenmiş- tir. Görevi suiistimal, görevi ihmal, yetersizlik ve belli suçlardan mahkûmiyet hallerinde seçmenler böyle bir başvuruyu yapabilmek- tedir. 11 Başvuru üzerine mahkeme, duruşma yoluyla tarafları dinle- mekte ve yargısal usulleri kullanarak görevlinin görevden alınmasını gerektiren bir durumun olup olmadığına kendisi karar vermektedir. 12 Benzer bir görevden alma usulü Ohio eyaletinde de bulunmaktadır. 13 Uganda’da da benzer bir usul vardır. Uganda Anayasası’nın 84. maddesinde yer alan düzenlemeye göre parlamento üyelerinin seç- menlerin talebi üzerine görevden alınması mümkündür. Buna göre, anayasada sayılmış olan nedenlerden en az birine dayanılarak, belli sayıda seçmenin imzasını içeren bir dilekçe ile girişim başlatılabil- mektedir. Başvuru bir yargı organına değil, parlamento başkanlığına yapılmaktadır. Başvuruyu alan Parlamento Sözcüsü (Speaker) iddia- lara ilişkin soruşturma yürütmesi ve görevden almayı gerektiren bir durumun olup olmadığı konusunda bir rapor sunması için başvu- ruyu Seçim Kuruluna göndermektedir. Seçim Kurulu, dilekçede yer alan iddiaların ve imzaların doğru olduğu sonucuna varırsa, Parla- mento Sözcüsü ilgili parlamento üyesinin görevden alındığını ilan etmektedir. 9 Örneğin Idea’ya göre sürece seçmenlerin herhangi bir düzeyde ve aşamada katılı- mının olduğu görevden alma usullerinin tümü geri çağırmadır. Idea, s.109. 10 Code of Virginia, § 24.2-235. 11 Code of Virginia, § 24.2-233. 12 Code of Virginia, § 24.2-235 ve 236. 13 Ohio Revised Code, § 3.07-08.