Türkiye Barolar Birliği Dergisi 141.Sayı

61 TBB Dergisi 2019 (141) Gonca EROL Bununla birlikte Brunswick’te seçmenlerin beşte birinin imzası ile ge- rek tek tek gerekse kolektif biçimde kamu görevlilerin geri çağrılması talep edilebiliyordu. İki eyalette ise geri çağırma girişiminin seçmenler tarafından değil, devlet organları tarafından başlatılması yani dolaylı geri çağırma usulü öngörülmüştü. Bavaria’da şehir konseyi, Baden’de ise içişleri bakanı geri çağırma seçimi kararı alabiliyordu. 42 Geri çağırma hakkının bu ilk biçimlerinin uygulamasına dair Wells’in yaptığı araştırmaya göre, 1927’ye değin, Almanya yerel yö- netimlerinde en az 14 kez geri çağırma girişimi gerçekleşmiştir. Daha çok ideolojik ayrışmalardan kaynaklanan geri çağırma girişimlerinde ya sosyalizm karşıtı kesimler sosyalist yönetimleri hedeflemiş, ya da tersi söz konusu olmuştur. Bu girişimlerin örgütlü kesimler dışındaki seçmen gruplarınca yaygın biçimde kullanılamadığına vurgu yapan Wells’e göre bu durum, gereken imzayı toplamanın ve seçimde öngö- rülmüş olan oy oranlarını sağlamanın zorluğundan kaynaklanmıştır. Bunun sonucu olarak 14 girişimden sadece 2 tanesi geri çağırma ile sonuçlanmıştır. 43 Bu usul sadece yerel yönetim konseylerine değil aynı zamanda “Landtag” olarak adlandırılan eyalet yasama organlarına karşı da uy- gulanabiliyordu. Seçmenler, belli sayıda seçmenin imzasını içeren bir dilekçe sunmak suretiyle yasama organının tümden feshedilmesini ta- lep edebiliyordu. Dönemin çalkantılı siyasal ortamında genellikle kar- şıt ideolojilerden partilerin birbirine karşı uyguladığı bu usul 1922 ile 1932 arası dönemde 11 farklı eyalette 16 kez kullanıldı 44 ancak sadece 1 eyalette seçim aşamasına ulaştı ve seçmenlerin onayı ile meclis fes- hedildi. Bununla birlikte 3 diğer eyalette ise seçim aşamasına ulaşma- dan önce yasama organları kendileri seçimlerin yenilenmesine karar verdiler. 45 1933’ten sonra Weimar Cumhuriyetinin fiilen sona ermesi ile bir- likte geri çağırma hakkı Almanya’nın siyasal sisteminden geçici bir 42 Wells, s.33. 43 Wells, s.34-35. 44 Lee S. Greene, “Direct Legislation in the German Länder 1919-32”, American Poli- tical Science Review, Vol.27, Issue 3, Haziran 1933, s.451. 45 Anne Twomey, “The Recall of Members of Parliament and Citizens’ Initiated Elec- tions”, University of New South Wales Law Journal, Vol.34 (1), 2011, s.53.