Türkiye Barolar Birliği Dergisi 141.Sayı

62 Avrupa Ülkelerinde Geri Çağırma Hakkı süreliğine de olsa silindi. 46 2. Dünya Savaşı’nın ardından 1949’da Fe- deral Almanya Cumhuriyeti’ni kuran liderler, çoğunluk kuralına kar- şı temkinli yaklaştı ve doğrudan demokrasi araçlarına siyasal sistem içerisinde yer verilmedi. 47 Sadece eyalet parlamentolarının seçmenler tarafından feshedilebilmesine ilişkin usul birkaç eyalet anayasasında yer aldı. Bu düzenlemeler bugün de hala bazı eyaletlerde mevcuttur. Örneğin, Berlin Anayasasına göre, (md.63/3), kayıtlı seçmenle- rin en az yüzde 20’sinin imzasını içeren ve parlamentonun feshi için halkoylaması yapılmasını talep eden bir dilekçenin meclise sunulması halinde bir halkoylaması gerçekleştirilir. Eğer oylamada seçmenlerin yarısından fazlası fesih yönünde oy kullanırsa parlamento feshedilmiş olur. Bavaria anayasasına göre de (Md.18/3) 1 milyon seçmenin imza- sını içeren bir dilekçe ile benzer bir süreç işletilebilmektedir. Bu usul şimdiye değin Berlin’de bir kez 1981’de kullanılmıştır ve seçmenler yeterli sayıda geçerli imzayı toplamıştır. Ancak parlamento halkoyla- masını beklemeden erken seçim kararı almıştır. 48 1990’dan itibaren, Berlin duvarının yıkılması ve Doğu ve Batı Almanya’nın birleşmesinden sonraki yıllarda, geri çağırma hakkının Almanya yerel yönetimlerinde de benimsenmesinin önünü açan geliş- meler yaşandı. 49 Bu değişimin kaynağı 1990’lı yıllarda yerel yönetimler alanında yapılan önemli değişikliklerdi. Almanya’da 1990’lar öncesin- de yerel yönetimlerde tek tip bir yapılanma yoktu. Bir yanda seçimle göreve gelen yönetim kurullarınca yönetilen, yasama ve yürütme yet- kilerinin aynı kurulda toplandığı yerel yönetimler varken; diğer taraf- ta yönetim kurulları tarafından atanmış bir belediye başkanının yahut magistrat olarak ifade edilen bir kurulun yürütme görevini üstlendiği yerel yönetimler vardı. Bir başka tür ise, sadece iki eyalette bulunan, yönetim kurulu yanında belediye başkanlarının da doğrudan halk ta- 46 Theo Schiller, “Local Direct Democracy in Germany – Varieties in a Federal State”, İçinde: Theo Schiller (ed.), Local Direct Democracy in Europe, Wiesbaden: VS Ver- lag, 2011, s.55. 47 Russell J. Dalton, Wilhelm Bürklin ve Andrew Drummond, “Public Opinion and Direct Democracy”, Journal of Democracy, Vol.12, No.4, Ekim 2001, s.142-143. 48 Idea, s.116. 49 Uwe Serdult ve Yanina Welp, “The Levelling Up of A Political Institution. Pers- pectives on the Recall Referendum”, İçinde: Saskia Ruth, Yanina Welp ve Lau- rence Whitehead (ed), Let the People Rule? Direct Democracy in the Twenty-First Century, Colchester: ECPR Press, 2017, s.138.