Türkiye Barolar Birliği Dergisi 141.Sayı

70 Avrupa Ülkelerinde Geri Çağırma Hakkı 1. Bern Kantonu Bern, İsviçre’de geri çağırma hakkını ilk kabul eden (1846’da) kan- tondur ve 1993’de yaptığı yeni anayasasında da hakka yer vermek- le kalmamış, hakkın kapsamını hükümetin de geri çağrılabilmesine imkân tanıyacak biçimde genişletmiştir. Bu adımın önemli nedenle- rinden birisi 1984-1985 yıllarında yaşanan Bern hükümetinin karıştığı bir mali skandaldır. 78 Bern Anayasası’nın “Olağanüstü genel seçim” başlıklı 57. madde- sine göre, 30.000 seçmen, her zaman, parlamentonun veya kanton hü- kümetinin yeniden seçimine ilişkin bir genel seçim talep edebilir. Yeni seçilen organ öncekinin görev döneminden kalan süre boyunca görev yapar. Bu talep sunulduktan sonra üç ay içerisinde talebin halkın oyu- na sunulması zorunludur. Eğer seçmenler talebin lehinde oy verirse, “gecikmesizin” yeni seçim örgütlenmelidir. Bern’de hakkın ilk ve tek uygulaması 1852 yılında gerçekleşmiştir. Eyalet yönetiminin muhafazakâr güçlerin elinde bulunduğu bu dö- nemde, İlerlemeci kesimler, yönetimi, yaklaşık yarım asır önce eyalet hazinesini bilinmeyen bir yere istifledikleri ve Fransız işgali sırasında bu hazinenin ortadan kaybolduğu iddiasıyla suçlamıştır. Bu iddialar yargıya taşınmış ancak hiçbir tutarlı dayanak ortaya konulamamıştır. Serdült’e göre, geri çağırmanın asıl nedeni iki karşıt güçlü siyasi par- tinin, ya da başka bir ifadeyle modernleşmeden yana olan liberallerle eski feodal düzenin sürmesini isteyen muhafazakârlar arasındaki ikti- dar kavgasıdır. Bu girişim yeterli imzayı toplamayı başarmıştır ancak yapılan seçimde seçmenlerin yüzde 52’si geri çağırma aleyhinde oy verdiği için başarısızlıkla sonuçlanmıştır. 79 2. Schaffhausen Kantonu Hakkın mevcut olduğu bir diğer kanton olan Schaffhausen ise 1876’dan beridir yasama ve yürütme organlarının geri çağrılabilmesi- ne imkân tanımaktadır. Küçük bir kanton olan Schaffhausen’de 1000 seçmenin imzası geri çağırma seçimine gidilebilmesi için yeterlidir. 78 Serdült, s.163. 79 Max Jufer, “Der Oberaargau 1848–1874”, Jahrbuch des Oberaargau, Vol.32, 1989’dan Aktaran: Serdült, s.163-164.