Türkiye Barolar Birliği Dergisi 141.Sayı

77 TBB Dergisi 2019 (141) Gonca EROL Polonya siyasal sisteminin bir parçası haline gelen geri çağırma hakkı- na, 1997’de yapılan Polonya Anayasası’nda da yer verilmiştir. 101 1997 Anayasası 170. maddesinde, yalnızca, yerel yönetim otori- telerinin geri çağrılabileceği hükmüne yer vermekte, hakkın kullanı- mına ilişkin ayrıntıları düzenlemeyi yasama organına bırakmaktadır. Konuya ilişkin yasalar birçok kez değişmiş olmakla birlikte, bugün geri çağırma hakkının kullanımını düzenleyen yürürlükteki yasa 2000 tarihli 88 sayılı Yerel Referandum Yasası’dır. 102 Geri çağırma hakkı, başlangıçta, belediye başkanlarının doğrudan halk tarafından seçimi usulünün getirilmesine ilişkin değişiklik yapıl- madan evvel, tek tek kamu görevlilerini değil bir bütün olarak beledi- ye konseylerini feshedebilmeye imkân sağlayan bir mekanizma olarak düzenlenmişti. Ancak 2002’de, belediye başkanlarının doğrudan halk tarafından seçilmesi usulünün getirilmesi ile birlikte belediye başkan- ları da geri çağırma hakkının kapsamı içerisine alınmıştır. 103 Polonya’da geri çağırmanın hem doğrudan hem de dolaylı biçim- leri uygulanmaktadır. Belediye konseylerinin geri çağrılması yalnız- ca seçmenlerin girişimiyle başlatılabilmektedir. Buna karşın belediye başkanları seçmenlerin girişimiyle olduğu gibi, belediye konseylerinin girişimi ile de geri çağrılabilmektedir (Yerel Referandum Yasası md.5). Geri çağırma hakkının kullanımı zaman bakımından sınırlandırıl- mıştır. İlgili otoritenin göreve başlamasının üzerinden 10 ay geçme- dikçe ve görevinin sona ermesine 8 aydan daha az zaman kala geri çağırma talep edilemez. Ayrıca başarısız bir geri çağırma seçiminin ardından da en az 10 ay geçmedikçe yeniden aynı görevli/organ için geri çağırma başvurusu yapılamaz. (md.5/2). Belediye başkanlarını yahut belediye meclislerini geri çağırmak isteyen seçmenler, yaptıkları başvurunun ardından 60 gün içerisin- de (md.14), ilgili seçim bölgesinde kayıtlı seçmenlerin en az yüzde 10’unun imzasını almaları (md.4) ve bunları, denetlenmek üzere ilgili seçim komisyonu üyesine sunmaları gerekir. Seçim komisyonu imza- 101 8 sayılı Yerel Yönetimler Yasası. Andrzej K. Piasecki, “Twenty Years of Polish Direct Democracy at the Local Level”, İçinde: Theo Schiller (ed.), Local Direct De- mocracy in Europe, Wiesbaden: VS Verlag, 2011, s.126. 102 Dz.U. 2000 nr 88 poz. 985. 103 Piasecki, s.129.