Türkiye Barolar Birliği Dergisi 142.Sayı

102 Ceza Muhakemesi Hukukunda Beden Muayenesi ve Vücuttan Örnek Alma maddenin türünün; alkollü içki alanlarda ise, alkolün etki derecesi ve kandaki oranının tespit edilmesine ilişkin düzenlemeler ile 2559 sayılı Polis Vazife ve Salahiyeti Kanunu’nun 13’üncü maddesinde yer alan “yakalananlardan uyuşturucu madde kullanmış olanlarla sarhoş olan- ların yakalanma anındaki sağlık durumlarının belirlenmesine” ilişkin düzenlemelerin şüpheli veya sanığın vücudundan örnek almaya iliş- kin CMK’nın 75’inci maddesinin kapsamının dışında olduğu anlaşıl- maktadır. Görüldüğü üzere gerek beden muayenesi gerekse vücuttan örnek alma konularında Yönetmelik ile kanun kapsamının dışına çıkılarak bazı yeni düzenlemelere gidilmiştir. Vücut bütünlüğüne müdahale- ye ilişkin olarak, kanunda düzenlenmeyen bir hususun Yönetmelikte düzenlenmesi, temel hak ve hürriyetlerin ancak kanunla sınırlanabi- leceğini öngören ve Anayasanın 13’üncü maddesinde yer alan kanu- nilik ilkesine aykırı bir durum yaratmaktadır. Nitekim Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi 5271 sayılı CMK’dan önceki döneme ilişkin olarak 2003 yılında Türkiye’ye ilişkin verdiği Y.F. v. Turkey kararında, bedene yapılan müdahalenin dayanağının kanun olması gerektiğine, şüpheli- nin gözaltındayken zorla genital muayeneye maruz kalmasının İnsan Haklarını ve Ana Hürriyetleri Korumaya Dair Avrupa Sözleşmesi’nin 8’inci maddesinin ihlali sayılması gerektiğine karar vermiştir. 26 Bu sebeple beden muayenesi ve vücuttan örnek almaya ilişkin tüm dü- zenlemelerin, tüm koruma tedbirlerinde olduğu gibi kanunda açık bir şekilde düzenlenmesi ve sıkı koşullara bağlanması gerekir. 27 Uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin kullanılıp kullanılmadığı ya da alkolün kan- daki miktarını tespit amacıyla, kollukça teknik cihazlar kullanılır. Kişinin yaralanmalı veya ölümlü ya da kollukça müdahil olunan maddi hasarlı trafik kazasına karışması hâlinde, ikinci fıkrada belirtilen muayeneye tabi tutul- ması zorunludur. Teknik cihaz ile yapılan ölçüme itiraz eden veya bu cihaz ile ölçüm yapılmasına müsaade etmeyen bu sürücüler, en yakın adli tıp kurumuna veya adli tabipliğe veya Sağlık Bakanlığı’na bağlı sağlık kuruluşlarına götürü- lerek uyuşturucu veya uyarıcı madde ya da alkol tespitinde kullanılmak üzere vücutlarından kan, tükürük veya idrar gibi örnekler alınır. Bu işlem bakımından 4.12.2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 75 inci maddesi hükümleri, beşinci fıkrası hariç olmak üzere uygulanır… 26 Case of Y.F. v. Turkey, Application no. 24209/94, 22 July 2003. https://www.coe . int/t/dg2/equality/domesticviolencecampaign/resources/Y.F.%20v.%20Tur- key_en.asp. (Erişim Tarihi, 14.11.2018). 27 Apiş, s.276; Aygün, ss.53, 54; Dursun, s.2961; İpekçioğlu, s.23; Mahmutoğlu, s.3; Özbek/Doğan /Bacaksız/Tepe, s.451; Şenel Sarsıkoğlu, “Türk Ceza Muhakemesi