Türkiye Barolar Birliği Dergisi 142.Sayı

108 Ceza Muhakemesi Hukukunda Beden Muayenesi ve Vücuttan Örnek Alma belirtmiştik. Kişinin sağlığa zarar verme tehlikesinin bulunup bulun- madığı saptanırken müdahalenin kendisi değil, şüpheli veya sanığın kişisel sağlık durumu dikkate alınmalıdır. Gerçekten de, şüpheli veya sanığın daha önce geçirmiş olduğu hastalıkların veya ameliyatların tespit edilmesi ve bu kişiler üzerinde gerekli olan hallerde bazı testle- rin yapılması, müdahalenin sağlığı tehlikeye düşürüp düşürmeyeceği- nin belirlenmesi yönünden zorunludur. 40 Ancak objektif olarak değer- lendirilmesi ve ölçülmesi mümkün olmayan kişisel nedenlerle örneğin muayeneden korkmak, aşırı heyecanlanmak gibi nedenlerle muaye- neden kaçınmak zarar tehlikesi kapsamında değerlendirilmemelidir. Müdahalenin doğasından kaynaklanan acı ve hoşnutsuzluk duygusu- na şüpheli veya sanığın katlanması gerekir. Bu tür geçici ağrı, sıkıntı veya korkular sağlığı tehlikeye sokan durum olarak kabul edilemez. 41 Bununla beraber yetkili makam kararına ve ilgiliye yeterli bilgi ve- rilmesine rağmen, şüpheli veya sanığın muayeneden veya örnek ver- mekten kaçınmak istemesi mümkün olup bu durumda Yönetmeliğin 18’inci maddesi gereğince kararın infazı için Cumhuriyet Başsavcılı- ğınca gerekli önlemler alınır. Görüldüğü üzere, söz konusu düzenle- me ile şüpheli veya sanığın beden muayenesine veya vücuttan örnek alınmasına rıza göstermemesi halinde, bu işlemlerin gerektiğinde zorla yapılabileceğine ilişkin zımni bir hüküm getirilmektedir. Ancak şüpheli veya sanığın karşı çıkmasına rağmen beden muayenesinin ya- pılıp yapılamayacağı veya vücudundan örnek alınmasının mümkün olup olmadığı, susma hakkı ve kişinin kendisi aleyhine delil vermeye zorlanamayacağı ( nemo tenetur se ipsum accusare ) 42 ilkesi ile doğrudan ilişkili bir husustur. Şüpheli veya sanığın susma hakkının bulunduğu durumlarda, beden muayenesi veya örnek alınması suretiyle delil elde edilmesiyle ilgili olarak, bir görüşe göre şüpheli veya sanığın susma hakkı sadece kendisine isnat edilen fiile ilişkin olup kişinin beyanda 40 Tuğba Bayzit, Ceza Muhakemesi Hukukunda Beden Muayenesi Ve Vücuttan Örnek Alınması, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kamu Hukuku Anabilim Dalı, İzmir, 2007, s.74. 41 Centel/Zafer, s.269; Mahmutoğlu, s.8; Öztürk/Tezcan/ Erdem/ Sırma/Saygılar/ Alan, s.459. 42 Ümmügülsüm Kılıç, Nemo Tenetur İlkesi Işığında Ceza Muhakemesi Hukukun- da Beden Muayenesi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sos- yal Bilimler Enstitüsü Hukuk Anabilim Dalı, Kamu Hukuku Bilim Dalı, İstanbul, 2010, s.40-52.