Türkiye Barolar Birliği Dergisi 142.Sayı

115 TBB Dergisi 2019 (142) Recep DOĞAN B- ŞÜPHELİ VE SANIĞIN DIŞ BEDEN MUAYENESİ Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 75’inci maddesinde, şüpheli veya sanığın iç beden muayenesi düzenlenmiş olmasına rağmen, şüpheli veya sanığın dış beden muayenesi düzenlenmemiştir. Bu hususa iliş- kin düzenlemelere Yönetmelik’te yer verilmiştir. Dış beden muayenesi Yönetmeliğin 3’üncü maddesinde “vücudun dış yüzeyi ile kulak, bu- run ve ağız bölgelerinin gözle ve elle yapılan yüzeysel tıbbî inceleme- si” olarak tanımlanmış olup kapsamı Yönetmeliğin 5’ inci maddesinde belirlenmiştir. Buna göre: “Bir suça ilişkin delil elde etmek için, şüpheli veya sanık üzerinde dış beden muayenesi Cumhuriyet savcısı ile emrindeki adlî kolluk gö- revlileri veya kovuşturma makamlarının talebiyle yapılabilir. Şüpheli veya sanığın dış beden muayenesi ancak tabip tarafından yapılır. Muayenenin yapılabilmesi için; müdahalenin, kişinin sağlığına açıkça ve öngörülebilir zarar verme tehlikesinin bulunmaması gerekir. Girişimsel olmayan tıbbî görüntüleme yöntemleri de bedenin dış muayenesi sayılır. Bu tür incelemeler tabip tarafından veya tabip göze- timinde sağlık mesleği mensubu diğer bir kişi tarafından yapılabilir.” Dış beden muayenesine ilişkin hükümlerin sadece Yönetmelikte yer alması, dış beden muayenesinin dolaylı olarak aramaya ilişkin hü- kümlere tabi tutulduğu yorumlarına neden olmaktadır. 64 Ancak dış beden muayenesinin CMK’nın 116’ncı maddesinde düzenlenen üst araması ile karıştırılmaması gerekir. Üst aramasında ilgilinin cepleri, elbisesi, koltuk altı, ayakkabılarının içi, kıyafetleri, kıyafetlerinin altı, vücudun dış yüzeyi incelenmekte, vücudun dış yüzeyi ile kıyafetler arasında saklanmış olabilecek bir şeyi bulmak için icra edilmekte- dir. Oysa dış beden muayenesi, bedenin yüzeyinin incelenmesini ve vücutta ekimoz, tırnak izi, enjektör izi gibi izlerin tespitini ifade et- mektedir. 65 Bu bağlamda yapılış şekli itibariyle benzerlik gösterse de, dış beden muayenesi, üst aramasından farklıdır. 66 Beden muayenesi 64 Kunter/Yenisey/Nuhoğlu, s.1002; Öztürk/Tezcan/Erdem/Sırma/Saygılar/ Alan, s.455; Yenisey/Nuhoğlu, s.651. 65 Yenidünya/İçer, s.660. 66 Arama; “arama işi, taharri, birini veya bir şeyi bulmaya çalışmak, araştırmak, yok-