Türkiye Barolar Birliği Dergisi 142.Sayı

116 Ceza Muhakemesi Hukukunda Beden Muayenesi ve Vücuttan Örnek Alma işleminin amacı vücut üzerindeki izlerin tespit edilmesi, arama işlemi- nin amacı ise, elbiseler arasında veya altında saklı bulunan suç delili olabilecek eşyaların bulunup bulunmadığının tespitidir. Dış muaye- nede, kişinin vücudu kısmen veya tamamen çıplak incelenebilirken, aramada vücudun giyinik kontrolü ile yetinilir. Vücut muayenesi sa- dece tabip tarafından yapılırken, üst araması kanunla görevlendirilmiş memurlar vasıtasıyla yapılabilir. 67 Öğretide bir kişinin enjeksiyon yapıp yapmadığının tespiti için gömleğinin kaldırılarak koluna bakılması, 68 ağzında olan bir şeyin çıkarılması veya ağzında jilet saklanıp saklanmadığının tespiti için ağzına bakılması 69 halinde bunun sırf bakma şeklinde yapılması ve bedenin yüzeyinde herhangi bir araç kullanılmaması şartıyla yapılan işlemin üst araması olarak kabul edilmesi gerektiği belirtilmektedir. Bununla beraber, uygulamada özellikle şüphelinin çırılçıplak soyul- lamak” anlamlarına gelmektedir. Arama, gizli olanı ortaya çıkarmak için yürütü- len bir faaliyet olduğundan gözle görülen veya açıkta bırakılan şeyler aramanın konusu olamaz. Arama; kişilerin konutları, iş yerleri, araçları, diğer yerleri, üstleri, eşyaları, özel kâğıtları, kullandıkları bilgisayar ve bilgisayar programları ile kütükleri üzerin- de yapılmaktadır. Kişinin üstünde yapılan aramanın beden muayenesi boyutuna varmaması gerekir. Zira beden muayenesi ve vücuttan örnek alınması aramadan farklı hükümlere tâbi kılınmış olup cinsel organlar veya anüs bölgesine bakılması iç beden muayenesi sayılmaktadır. Bu bölgeler haricindeki ağız, koltuk altı gibi beden boşlukları ile ayak, kol, saç arası gibi vücut bölgelerine tıbbi araç veya yön- temler kullanılmaksızın bakılması arama hükümlerine tabidir. Yakalanan kişinin üstündeki kıyafetlerin tamamen çıkarılması ve beden çukurlarının aranması ise mümkün değildir. Aramaya ilişkin hükümler sadece Ceza Muhakemesi Kanunu”nda düzenlenmiş değildir. Arama işleminin yapılışına ilişkin usulleri ayrıntılı olarak düzenleyen Adli ve Önleme Aramaları Yönetmeliği”nin 3. maddesinde yer verildiği üzere 2559 sayılı Polis Vazife ve Salâhiyet Kanunu, 2803 sayılı Jandarma Teşkilât, Görev ve Yetkileri Kanunu, 2692 sayılı Sahil Güvenlik Komutanlığı Kanunu, 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu, 5442 sayılı İl İdaresi Kanunu, 6222 sayılı Sporda Şiddet ve Düzensizliğin Önlenmesine Dair Kanun, 5188 sayılı Özel Güvenlik Hiz- metlerine Dair Kanun, 5253 sayılı Dernekler Kanunu, 2935 sayılı Olağanüstü Hâl Kanunu, 1402 sayılı Sıkıyönetim Kanunu ile 485 sayılı Gümrük Müsteşarlığının Teşkilât ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamede de bu husus- ta kurallar vazedilmiştir. (Yargıtay Ceza Genel Kurulu’nun 24.01.2019 tarih ve 2016/236 E., 2019/55 K. sayılı kararı, 20.12.2018 tarih ve 2016/1370 E., 2018/666 K. sayılı kararı, 06.12. 2018 tarih ve 2016/638 E., 2018/616 K. sayılı kararı). 67 Vahit Bıçak, Suç Muhakemesi Hukuku, 3. Baskı, Polis Akademisi Yayınları, Anka- ra, 2013, s. 706; Kunter/ Yenisey/Nuhoğlu, s.996. 68 Kunter/Yenisey/Nuhoğlu, s.1002. 69 Yenisey/Nuhoğlu, s.651.