Türkiye Barolar Birliği Dergisi 142.Sayı

117 TBB Dergisi 2019 (142) Recep DOĞAN ması ve cinsel organlarının görülmesinin dış beden muayenesi sayılıp sayılmayacağı hususu tartışmalıdır. 70 CMK’nın 75/4 maddesine göre, cinsel organlar veya anüs bölgesinde yapılan muayene iç beden mu- ayenesi sayılmaktadır. Dış beden muayenesi, Yönetmeliğin 3’üncü maddesinde “vücudun dış yüzeyi ile kulak, burun ve ağız bölgeleri- nin gözle ve elle yapılan yüzeysel tıbbî incelemesi” olarak tanımlan- dığına göre, anüs ve cinsel organ üzerinde dışardan gözle yapılacak inceleme dış beden muayenesi kapsamında değerlendirilebilir mi? Öztürk’e göre, 71 cinsel bölgelerin gerek gözle gerekse tıbbi görüntü- leme yöntemleri ile incelenmesi iç beden muayenesi sayılmalıdır. Bu hususta kanunda açıklık bulunmamaktadır. 72 Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi iki yıl boyunca her hapishane ziyareti sonrası, anüsün sistematik görsel muayenesi de dâhil hükümlünün vücudunun ta- mamen muayene edilmesini Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 3’üncü maddesine aykırı bulmuştur. 73 Bu nedenle, CMK’nın 75’inci maddesinde, CMK’nın 116’ncı maddesinde belirtilen üst araması ile de tutarlı olacak şekilde açık bir düzenleme yapılmasında fayda umulmaktadır. Daha önce belirttiğimiz üzere, dış beden muayenesi de ancak ta- bip tarafından yapılır. Ancak, dış beden muayenesi sayılan girişimsel olmayan tıbbî görüntüleme yöntemleri tabip gözetiminde sağlık mes- leği mensubu diğer kişiler tarafından yapılabilir. Üst sınırı iki yıldan daha az hapis cezasını gerektiren suçlarda kişi üzerinde iç beden mu- ayenesi yapılamaz iken, dış beden muayenesi için böyle bir sınırlama mevcut değildir. Bunun haricinde yukarda iç beden muayenesi için saydığımız koşullar dış beden muayenesi için de geçerli olup dış be- den muayenesinin yapılabilmesi için, soruşturma ve kovuşturma ko- nusu olayla ilgili delil elde etme amacı olmalı, müdahalenin kişinin sağlığına zarar verme tehlikesi bulunmamalı ve oranlılık ve ikincillik ilkesine uygun davranılmalıdır. 70 İpekçioğlu, ss. 24-25; Mahmutoğlu, s.12. 71 Öztürk/Tezcan/ Erdem/ Sırma/Saygılar/Alan, s.455. 72 Cinsel organlar veya anüs bölgesine bakılmasının iç beden muayenesi sayılma- sı gerektiği hakkında bkz. Yargıtay Ceza Genel Kurulu’nun 24.01.2019 tarih ve 2016/236 E., 2019/55 K. sayılı kararı, 20.12.2018 tarih ve 2016/1370 E., 2018/666 K. sayılı kararı, 06.12. 2018 tarih ve 2016/638 E., 2018/616 K. sayılı kararı. 73 Case of Frérot v. France (Application No. 70204/01), 12 June 2007.