Türkiye Barolar Birliği Dergisi 142.Sayı

15 TBB Dergisi 2019 (142) Cengiz Ozan ÖRS Hukuk devleti ilkesi, insan hakları ile ilgili bütün ilkelerin ana- sıdır. 21 Bu yönüyle hukuk devleti ilkesi, tüm hak ve özgürlükler ile ilkelerin kaynağını oluşturur. 22 Bu nitelikteki hukuk devleti ilkesinin gerçekleşmesi için, öncelikle vatandaşlara tanınan temel hak ve özgür- lüklerin kolay değiştirilemeyecek biçimde Anayasalarda sayılması; bunların düzenlenmesi ile sınırlandırılmasının da ancak belirli neden- lerle ve yasayla yapılması gerekir. Bununla beraber, hukuk devletinde sadece yasa yapılmasının hukuka uygun olması yetmemekte; yasala- rın uygulanmasının da hukuka uygun olması gerekmektedir. 23 Anayasa Mahkemesi de hukuk devletini şu biçimde tanımlamak- tadır: “ Hukuk devleti; her işlem ve eylemin hukuka uygunluğunu başlıca geçerlik koşulu bilen, her alanda adaletli bir hukuk düzeni kurmayı amaçlayan ve bunu geliştirerek sürdüren, hukuku tüm devlet organlarına egemen kılan, Anayasa’ya aykırı durum ve tutumlardan kaçınan, insan haklarına saygı du- yarak bu hak ve özgürlükleri koruyup güçlendiren, anayasa ve hukukun üs- tün kurallarına bağlılığa özen gösteren, yargı denetimine açık olan, yasaların üstünde yasa koyucunun da bozamayacağı temel hukuk ilkeleriyle Anayasa bulunduğu bilincinden uzaklaşmayan devlettir ”. 24 Yasallık ilkesi, hukuk devletinin ve böylece hukuk güvenliğinin bir gereğidir. Belirlilik ise yasallık ilkesinin bir güvencesidir. 25 Başka bir deyişle, hukuk güvenliği, kurallarda belirlilik ve öngörülebilirlik gerektirir. 26 Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 2. maddesinde Cum- huriyetin niteliklerinden sayılan hukuk devleti ilkesinin ana ilkelerin- den biri de belirliliktir. “ Bu ilkeye göre, yasal düzenlemelerin hem kişiler hem de idare yönünden herhangi bir duraksamaya ve kuşkuya yer vermeyecek 21 Bahri Öztürk, Durmuş Tezcan, Mustafa Ruhan Erdem, Özge Sırma ve diğerleri, Nazari ve Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku, Editör: Bahri Öztürk, 6. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2013, s. 112. 22 Veli Özer Özbek, Koray Doğan, Pınar Bacaksız, İlker Tepe, Ceza Muhakemesi Hu- kuku, Gözden Geçirilmiş 8. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2016, s. 51. 23 Demir, s. 314; Soysal, s. 245-247. 24 Anayasa Mahkemesi, 2/6/1989 tarih, E: 1988/36, K: 1989/24, AMKD., S. 25, s. 262. Ayrıca bkz. Mehmet Akad/Abdullah Dinçkol, 1982 Anayasası Madde Gerek- çeleri ve Maddelerle İlgili Anayasa Mahkemesi Kararları, Alkım Yayınevi, İstan- bul, 1998, s. 8. 25 Bkz. Bahri Öztürk, Mustafa Ruhan Erdem, Uygulamalı Ceza Hukuku ve Güvenlik Tedbirleri Hukuku, 11. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2011, s. 43, 45. 26 Anayasa Mahkemesi, 11.2012 tarih, E: 2011/149, K: 2012/187, 04.12.2013 tarihli, 28841 sayılı R.G, www.anayasa.gov.tr, (E. T: 28.10.2017).