Türkiye Barolar Birliği Dergisi 142.Sayı

191 TBB Dergisi 2019 (142) Necat BATUR de bulunmalarına neden olabilecektir. Bu nedenle VUK’un EK 1 vd. maddelerinde düzenlenen uzlaşma müessesesine sıkça başvurulması, vergisini zamanında ve tam olarak ödeyen mükelleflerin aleyhine bir durum oluşturarak, vergi adaletini bozmakta, bu durum ise dürüst ve namuslu kişilerinde yasa dışı yollara başvurmalarına ve suç işlemele- rine yol açabilmektedir. 21 3.3. Aflar Vergi suç ve cezalarının etkinliğini doğrudan etkileyen en önemli hususlardan biri de aflardır. Gerek vergi afları, gerekse suç ve ceza- lar için çıkartılan genel aflar vergi suç ve cezalarının önleyici işlevini azaltmaktadır. 22 3.3.1. Vergi Afları Vergi afları, ekonomik istikrarsızlık ve kriz dönemlerinde vergi mükelleflerinin ve devletin vergi gelirlerinin çıkmaza girdiği zaman- larda söz konusu olmaktadır. Ancak vergi afları çoğu zaman mükellef- leri ekonomik anlamda rahatlatmak amacıyla, kimi zamanda devletin vergi gelirini artırmak amacıyla çıkartılmaktadır (2003 yılında çıkartı- lan vergi affı). 23 Hangi nedenle olurla olsun vergi aflarının vergi adale- tini ve vergi barışını bozan işlemlerdir. Vergi afları kısa vadede olumlu netice ile sonuçlansada orta ve uzun vadede vergi kaçırma eğilimini artırarak vergi uyumunu olumsuz yönde etkilemektedir. 24 Son yıllarda çok sık çıkartılan vergi afları, gelirini doğru beyan et- meyen, vergi kaçıranları bu duruma daha çok teşvik etmekte, vergisini düzgün ödeyen kişiler için ise adeta ceza olarak algılanmaktadır. Zira vergi afları mükellefler nezdinde ileride af olacağı beklentisi oluştur- makta ve esnek davranmalarına neden olmaktadır. Haklarında uygu- lanan vergi cezaları af nedeniyle ortadan kalkan mükellefler vergisini 21 Mustafa Ali Sarılı, “Türkiye’de Kayıt Dısı Ekonominin Boyutları, Nedenleri, Et- kileri ve Alınması Gereken Tedbirler”, Bankacılar Dergisi , Haziran 2002, Yıl 13, Sayı:41, s.41 http://www.tbb.org.tr/dosyalar/dergiler/dokumanlar/41.pdf (E.T. 09.03.2016) 22 Mualla Öncel, Ahmet Kumrulu, Nami Çağan, a.g.e., s. 221 23 İlhan Gökalp, “Vergi Ödemeyi Etkileyen Ekonomik Faktörler”, Akademik Ba- kıs, Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E. Dergisi, Sayı:12, Mayıs 2007, s.8 http:// www.akademikbakis.org/eskisite/12/makale/VOEF.pdf (E.T. 07.03.2016) 24 Ali Çelikkaya, a.g.m.