Türkiye Barolar Birliği Dergisi 142.Sayı

215 TBB Dergisi 2019 (142) Orhan Emre KONURALP dir” kavramına yer vermediği; fakat kesin olmayan yetki kurallarının da aksine, ortak yetkili mahkemenin yetkisinin “ve dahi” anlamına ge- lecek bir şekilde de düzenlemediği görülmektedir. 5 Anılan madde 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun (HUMK) 9. maddesinin 6 karşılığı olup, ifade tarzı iti- bariyle merî hükümle benzerlik göstermektedir. Belirtmek gerekir ki HUMK döneminde de anılan hükmün bir kesin yetki kuralı olup ol- madığı tartışmalıydı. 7 Fakat doktrinde HMK’nın ortak yetkili mahke- meye ilişkin hükmünün, bir kesin yetki düzenlemesi olması sebebiyle HUMK ile farklılık arz ettiği ifade edilmektedir. 8 Kanun’un ifadesinden anlaşılması gereken ilk husus, ortak yet- kili mahkemenin varlığı halinde, o uyuşmazlık açısından genel ve özel yetkili diğer mahkemelerin yetkisinin ortadan kalkmasıdır. 9 Yani ortak yetkili mahkemenin varlığı halinde o uyuşmazlık bakımından yalnızca tek bir yetkili mahkeme -ortak yetkili mahkeme- söz konusu olur. Peki bu durumda söz konusu bu tek yetkili mahkemenin yetkisi ne şekilde nitelendirilecektir? Eğer ortak yetkili mahkemenin yetkisine ilişkin düzenleme bir ke- sin yetki kuralı değilse, HMK’da düzenlenen “üçüncü tür” bir yetki kuralının varlığından söz etmek gerekmektedir. Zira HMK kesin ol- mayan yetki kurallarını, birbirlerinin ve genel yetkili mahkemenin yet- kisini ortadan kaldıracak şekilde düzenlememiştir. Örneğin bir borcun ifasına yönelik bir davada yetkili mahkeme, borcun ifa yeri mahke- 5 Atalı/Ermenek/Erdoğan söz konusu “bakılır” ifadesini, net olarak nitelendir- mektedir. Bkz. Murat Atalı/İbrahim Ermenek/Ersin Erdoğan, Medenî Usûl Hu- kuku, Yetkin Yayınları, Ankara 2018, s. 197. 6 HUMK m. 9: “Şu kadar ki, kanunda dâva sebebine göre davalıların tamamı hak- kında ortak yetkiyi taşıyan bir mahkeme belli edilmiş ise, dâvaya o mahkemede bakılır”. 7 Hülya Taş Korkmaz, “6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun Görev, Yet- ki ve Yargı Yeri Belirlenmesine İlişkin Hükümlerinin Değerlendirilmesi”, Prof. Dr. Aydın Zevkliler’e Armağan Özel Sayı C. II Yaşar Üniversitesi Elektronik Dergisi , İzmir 2013, Vol. 8, s. 1775. Örneğin Kuru, HUMK dönemine ilişkin olarak ortak yetkinin var olması durumunda diğer mahkemelerin, örneğin davalılardan biri- nin yerleşim yeri mahkemesinin, artık yetkili olmayacağını belirtmektedir. Bkz. Baki Kuru, Hukuk Muhakemeleri Usulü, Cilt 1, 6. Baskı, Demir, İstanbul 2001, s. 420. Ayr. bkz. Saim Üstündağ, Medenî Yargılama Hukuku, C. 1-2, 7. Baskı, İstan- bul 2000, s. 200. 8 Taş Korkmaz, s. 1775. 9 Kuru, Usûl, s. 107; Arslan/Yılmaz/Taşpınar Ayvaz, s. 210; Tanrıver, Usûl, s. 234.