Türkiye Barolar Birliği Dergisi 142.Sayı

23 TBB Dergisi 2019 (142) Cengiz Ozan ÖRS güvenliğinin, düzeni korumanın, suçun önlenmesinin, sağlığın ya da ahlakın ve başkalarının ünü ya da haklarının korunması için, demok- ratik bir toplulukta zorunlu önlemler niteliğinde olarak, gizli haber- lerin açıklanmasının engellenmesi ya da yargı erkinin üstünlüğünün ve yansızlığının sağlanması bakımından, kanunla belirli işlemlere, koşullara, sınırlamalara ya da yaptırımlara bağlı tutulabilir.” Görü- leceği üzere, Anayasa m. 26/2’deki sınırlamalar genel olarak AİHS’ m. 10/2’de yer alan sınırlama nedenlerine benzemektedir. 46 Bu açı- dan, düşünceyi açıklama ve yayma özgürlüğü ile basın özgürlüğüne Anayasa’nın 26. ve 28. maddeleriyle getirilen sınırlamalar, bu özgür- lükleri kapsayan ifade özgürlüğü açısından AİHS m. 10/2’de yer veri- len sınırlandırmalara uygundur. İdare hukuku açısından devlet sırrı kavramı bilgi edinme hakkı ba- kımından önem belirtmektedir. Çağdaş, demokratik ve hukuk devleti anlayışında, kamu hizmetlerinde halka yakınlığı, açıklığı (şeffaflığı), dürüstlüğü ve halkın idareyi ve yönetenleri denetimini sağlayabilme temel ilkedir. Bu temel ilkenin en önemli araçlarından birisi de kuşku- suz bilgi edinme hak ve özgürlüğüdür. Bilgi edinme hak ve özgürlü- ğünün ana amacı, idarenin alacağı kararları hukuka uygun biçimde etkileyebilmek için kişinin bilgilenmesini sağlamaktır. 47 Böylece, bilgi edinme özgürlüğü yönetimde demokrasinin bir unsurudur. 48 Demokratik ve şeffaf yönetimin gereği olan eşitlik, tarafsızlık ve açıklık ilkelerine uygun olarak kişilerin bilgi edinme hakkını kullan- malarına ilişkin esas ve usulleri düzenlemek amacıyla (BEHK m. 1) ve kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının faaliyetlerinde uygulanmak üzere (BEHK m. 2) 2003 yılında 4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu çıkarılmıştır. Bunun- la beraber, diğer hak ve özgürlükler gibi bilgi edinme hakkı da bazı sınırlamalara bağlıdır. Bilgi edinme hakkının sınırları BEHK’nın 15 ile 28. maddeleri arasında belirtilmiştir. Konumuz açısından, kısaca ulu- sal güvenliğe ilişkin olduğunu söyleyebileceğimiz devlet sırrı niteli- ğindeki bilgi ve belgeler, Yasanın 16. maddesi uyarınca, Anayasa ve 46 Tezcan/Erdem/Sancakdar/Önok, s. 436. 47 Ramazan Yıldırım, “İdare Hukuku Açısından Bilgi Edinme Hak ve Özgürlüğü”, T.C. Başbakanlık İdari Usul Kanunu Hazırlığı Uluslararası Sempozyumu, Başba- kanlık Basımevi, Ankara, 1998, s. 253, 248. 48 İl Han Özay, Günışığında Yönetim, Alfa, İstanbul, 1996, s. 3.