Türkiye Barolar Birliği Dergisi 142.Sayı

224 Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na Göre Ortak Yetkili Mahkeme ile Münhasır Yetki ... Hem ortak yetkili mahkemeye ilişkin 7. madde ile hem de mün- hasır yetki sözleşmesine ilişkin 17. madde ile getirilen düzenlemeler, Kanun’da belirtilen diğer genel ve özel yetkili mahkemelerin yetkisi- ni ortadan kaldırmaktadır. Daha önce belirttiğimiz üzere doktrinde, Kanun’da belirtilen genel ve özel yetkili mahkemelerin yetkisini kal- dırılan kurallar kesin yetki kuralı olarak nitelendirilmektedir. 41 Bu du- rumda her iki düzenlemenin de kesin yetki kuralı getirdiğini kabul etmek gerekir. Kanun ilk olarak ortak yetkili mahkemeye ilişkin düzenleme ile birden fazla davalının bulunması halinde dava arkadaşlarının herhan- gi birinin yerleşim yeri mahkemesinin yetkili olacağını belirtmiştir. Fakat davalıların hepsi için ortak yetkili mahkemenin söz konusu ol- duğu durumlarda, yerleşim yeri mahkemelerinin yetkisinin ortadan kalkacağını ve davaya sadece ortak yetkili mahkemede bakılabilece- ğini düzenlemiştir. Bu düzenlemenin davanın tarafları açısından hak- sızlığa yol açtığı ifade edilse de, 42 ortak yetkili mahkeme zaten, dava, dava arkadaşlarının hepsine birden değil de sadece tek bir davalıya karşı açılsaydı, yine de yetkili olacak bir mahkemedir. Açılacak da- vaya ilişkin olarak birden çok davalının bulunması halinde, davanın hangi mahkemede açılacağına karar vermek davacının seçimlik hakkı- dır. Dolayısıyla ortak yetkili mahkemeye ilişkin düzenleme, davalılar bakımından değil, olsa olsa, seçimlik hakkını sınırladığı veya ortadan kaldırdığı için davacı açısından haksızlığa neden olabilir. Fakat unu- tulmamalıdır ki, kural olarak ortak yetkili mahkemenin yetkili olduğu hallerde yetkisi ortadan kalkan mahkemeler, genel yetkili mahkeme olan, davalıların yerleşim yeri mahkemeleridir. Somut olaya ilişkin özel yetki kuralları ise, büyük ihtimalle zaten davacıya ilişkin olup, davalılar açısından da ortak yetkili mahkeme olacaktır. Bu nedenle söz konusu düzenlemenin doğrudan doğruya davalı yahut davacı aleyhi- ne olduğu söylenemez. Ortak yetkili mahkemenin yetkisinin kesin yetki olarak kabul edil- mesi durumunda, dava sadece ortak yetkili mahkeme veya mahkeme- 41 Kuru, Usûl, s. 105; Akkan, Pekcanıtez Usûl, s. 293; Atalı/Ermenek/Erdoğan, s. 194. 42 Umar, s. 37.