Türkiye Barolar Birliği Dergisi 142.Sayı

235 TBB Dergisi 2019 (142) Nesibe KURT KONCA lenmiştir. Buna göre, adli yardım, asıl talep veya işin karara bağlan- ması gereken mahkemeden; 7 icra ve iflas takiplerinde ise takibin yapı- lacağı yerdeki icra mahkemesinden istenir. 8 Bir dava açılmadan veya çekişmesiz yargı işine başvurulmadan önce adli yardım talebinde bulunulması halinde görevli mahkeme, asıl yargılama işi için görevli mahkemedir. Buna karşılık derdest bir dava ya da çekişmesiz yargı işi için adli yardım talebinde bulunuluyorsa, görevli mahkeme, o yargıla- maya bakmakta olan mahkemedir. 9 (HMK m. 336/1). Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu döneminde de Hukuk Mu- hakemeleri Kanunu’na benzer bir düzenleme bulunmaktaydı. Buna göre, asıl dava açılmadan evvel adli yardım talebinde bulunulduğun- da, görevli mahkeme asıl dava bakımından görevli olan mahkemedir. Davanın açılmasından sonra ise, sadece davanın görüldüğü mahkeme- de adli yardım talebinde bulunulabilir (HUMK m. 468/1, 469/11). Bu düzenlemenin geçici hukuki himaye tedbirleri bakımından da geçerli olduğu kabul edilmekteydi. 10 Ayrıca, asıl dava için yetkili olan mah- keme, adli yardım talepleri için de yetkilidir. Dava açıldıktan sonra ise; sadece davanın açıldığı yer mahkemesinden adli yardım talebinde bulunulabilir (HUMK m. 468). Kanun yollarına başvuru sırasında adli yardım talebinde bulunul- ması mümkündür. Bu halde, istinaf kanun yolunda adli yardım ta- yolunda bir ilâve yapılmıştır. Bazen dava açılmadan önce talep edilmesi gereken ihtiyatî haciz ve ihtiyatî tedbir gibi geçici hukukî korumalarda özellikle teminat- ların oldukça yüksek meblağlara ulaşabileceği göz önüne alındığında, bu teminatı ve diğer yargılama giderlerini ödemek zorunda kalacak olan kişilere, haklı olduk- ları yolunda hâkimde kanaat uyandırmaları hâlinde, adli yardım sayesinde, tüm giderlerden geçici olarak muafiyet tanınması, etkin bir hukukî korumanın gerçek- leşmesine önemli ölçüde hizmet edecektir” 7 Ramazan Arslan/Ejder Yılmaz/Sema Taşpınar Ayvaz/Emel Hanağası, Medenî Usul Hukuku, 4. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 2018, s. 725. 8 Abdurrahim Karslı, Medeni Muhakeme Hukuku, Alternatif Yayıncılık, İstanbul 2014, s. 585; Ahmet Cemal Ruhi, Adli Yardım, Tebligat ve İstinabe, Adalet Yayıne- vi, Ankara 2016, s. 50; Süha Tanrıver, Medeni Usul Hukuku, Cilt 1, Yetkin Yayın- ları, Ankara 2018, s. 1106; Ali Cem Budak/Varol Karaaslan, Medeni Usul Hukuku, Adalet Yayınevi, Ankara 2018, s. 308. 9 Kılınç, s. 211; Oğuz Atalay, Pekcanıtez Usul Medeni Usul Hukuku, C. III, 15. Bası, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2017, s. 2421; Tanrıver, s. 1106; Hakan Pekcanı- tez/Oğuz Atalay/Muhammet Özekes, Medeni Usul Hukuku, Ders Kitabı, 6. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2018, s. 548. 10 Mehmet Akbal, “Medenî Yargılama Hukukunda Adlî Yardım”, TBBD ., S. 93, “Mart-Nisan 2011, s. 156.