Türkiye Barolar Birliği Dergisi 142.Sayı

245 TBB Dergisi 2019 (142) Nesibe KURT KONCA Adli yardım sisteminin, bir bütün olarak tek elden idare edildiği sistem örneğine Fransa’da rastlamaktayız. 38 Fransa’da adli yardım ta- lepleri, adliyelerde bulunan adli yardım bürosu ( le bureau d’aide juridic- tionnelle ) tarafından karara bağlanmaktadır. Adli yardım bürosunun karar mekanizması, bir hâkim, bir kamu görevlisi, yerel baro üyesi ve diğer temsilcilerden oluşur. 39 Dolayısıyla, avukatlık hizmetleri için adli yardım – diğer yargılama giderleri için adli yardım biçiminde ayrı ayrı iki yapılanma bulunmamakta; adli yardım hizmetleri tek elden yürütülmektedir. Ancak, bu adli yardım bürosu, sadece yargı gö- revlilerinden veya sadece avukatlardan oluşmamakta; konunun tüm paydaşlarının katılımıyla oluşmuş kurullar uzmanlık esasına uygun teşekkül etmektedir. Mahkeme dışında idari bir organ tarafından adli yardım hizmetle- rinin yürütülmesi, mahkemelerin, çekişmeli veya çekişmesiz bir yargı işinin esasına ilişkin olmayan bir mesele olan adli yardım hakkında in- celeme yapma mecburiyetini ortadan kaldıracaktır. Böyle bir düzenle- menin mahkemelerin iş yükünü azaltmak dışında, adi yardım hizmet- lerinin etkin ve yeknesak bir biçimde verilmesini sağlayacağını kabul etmek gerekir. Zira mahkemelerin, adli yardım talebinde bulunanın mali durumunu inceleyerek ekonomik yetersizliği bulunup bulunma- dığını tespit etmesi, bu hususta açık kriterler Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda veya başka bir mevzuatta düzenlenmediği için oldukça güçtür. Bu güçlükler mahkemelerin bu hususta farklı karar vermeleri- ne sebebiyet vermektedir. Ancak, bir yargı çevresinde kurulacak adli yardıma ilişkin idari organdaki görevliler bu hususta uzmanlaşacak- ları için birbiri ile çelişmeyen kararlar alınacak, ayrıca adli yardıma ilişkin devletin sağladığı kaynakların etkin ve verimli bir şekilde kul- lanılmasına da imkân verilecektir. Adli yardım taleplerini almak, incelemek ve karara bağlamak ba- kımından tek bir idari organ bulunması, görevli ve yetkili mahkemeye eden baro kararının mahkemece dikkate alınmasının hızlı bir şekilde adli yardım sağlanmasına hizmet edeceği vurgulanmıştır. Bkz. Aykut Okur/Mehmet Kalay, Adli Yardım, Sorunlar ve Çözüm Önerileri, Çağrı Avukatlar Grubu, İstanbul 2004, s. 54. 38 Kılınç, s. 65. 39 https://www.opensocietyfoundations.org/sites/default/files/eu-legal-aid- france-20150427.pdf (E.T. 01.10.2018).