Türkiye Barolar Birliği Dergisi 142.Sayı

292 Avukatlık Sözleşmesinin Tüketici İşlemi Bakımından Değerlendirilmesi “Mal veya hizmet piyasalarında kamu tüzel kişileri de dâhil ol- mak üzere ticari veya mesleki amaçlarla hareket eden veya onun adına ya da hesabına hareket eden gerçek veya tüzel kişiler ile tüketiciler arasında kurulan, eser, taşıma, simsarlık, sigorta, vekâlet, bankacılık ve benzeri sözleşmeler de dâhil olmak üzere her türlü sözleşme ve hu- kuki işlem”. Buna göre, bir sözleşmenin tüketici işlemi olarak kabul edilebil- mesi için öncelikle, sözleşmenin taraflarının satıcı-sağlayıcı ve tüketici olması gerekir. Satıcı, TKHK m. 3/i hükmünde; “Kamu tüzel kişileri de dâhil ol- mak üzere ticari veya mesleki amaçlarla tüketiciye mal sunan ya da mal sunanın adına ya da hesabına hareket eden gerçek veya tüzel kişi”; sağlayıcı, TKHK m. 3/ı hükmünde; “Kamu tüzel kişileri de dâhil olmak üzere ticari veya mesleki amaçlarla tüketiciye hizmet sunan ya da hizmet sunanın adına ya da hesabına hareket eden gerçek veya tü- zel kişi” olarak tanımlanmıştır. Tüketici ise TKHK m. 3/k hükmünde; “Ticari veya mesleki olmayan amaçlarla hareket eden gerçek veya tü- zel kişi” olarak tanımlanmıştır. Görüldüğü üzere, gerek satıcı-sağlayıcı sıfatı gerek tüketici sıfatı için belirleyici kıstas, ticari veya mesleki amaç kavramıdır. 7 Ticari veya mesleki amaç, her bir sözleşme için ayrı değerlendirilir. 8 Ticari veya sinin sayılmasının sebebi, uygulamadaki tereddütleri gidermektedir. Bu itibarla, Yargıtay 13. Hukuk Dairesi’nin anılan kararının gerekçesinde isabet yoktur. Karar için bkz. Kazancı Hukuk Otomasyon. 7 Ticari veya mesleki amaç kavramından ne anlaşılması gerektiği açık değildir. Ka- naatimce, mesleki amaç, mesleki faaliyetler ile doğrudan ilgili olan amaçlar; ticari amaç ise sürekli bir faaliyet çerçevesinde kazanç elde etme amacı olarak anlaşıla- bilir. Karakocalı/Kurşun, s. 27. Ticari veya mesleki amaç kavramı anlamlandırı- lırken güven teorisi göz önünde tutulmalıdır. Hasan Seçkin Ozanoğlu, “Tüketici Sözleşmeleri Kavramı”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi , Sayı 1, Cilt 50, 2001, s. 60. “Ticari veya mesleki amaç” kavramının, “ticari ve mesleki faaliyetle- ri kapsamında” olarak okunması gerektiği yönünde bkz. Mustafa Alper Gümüş, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Şerhi, Cilt-I (Madde: 1-46), İstanbul 2014, s. 14. Benzer yönde bkz. Çabri, s. 48-49; Şebnem Akipek, Milli Şerh, Madde 3 Akipek Şerhi, İstanbul 2016, s. 55. Ticari amacın maliyetin geri döndürül- mesi hâlinde söz konusu olacağı ve mesleki amacın da serbest meslek faaliyetleri- ni ifade ettiği yönünde bkz. Aslan, s. 6. Ayrıca bkz. Aydın Zevkliler/Çağlar Özel, Tüketicinin Korunması Hukuku, Ankara 2016, s. 84-86. 8 Bazen bir sözleşmede hem ticari veya mesleki amaç hem de ticari veya mesleki olmayan amaç güdülmesi mümkün olabilir (karma amaçlı işlemler). Örneğin; bir avukatın hem ofisinde hem de evinde kullanmak üzere bilgisayar satın alması. Bu