Türkiye Barolar Birliği Dergisi 142.Sayı

324 Yapay Zekâ ve Telif Hakkı Amerika Birleşik Devletleri’nde mahkeme incelemesine konu olan bir olayda da orijinallik, yaratıcılık ve yenilik unsurlarının bir- birlerinden farklı kavramları ifade ettiği belirtilmiştir. Buna göre, bir fikrî ürün, ürün sahibinin kendi yaratımıysa orijinaldir. Bir fikrî ürün, mütevazı bir miktar da olsa fikrî emek neticesinde ortaya konulmuş- sa yaratıcıdır. Bir fikrî ürün, mevcut çalışmalardan farklı ise yenidir. Fikrî ürünün telif hakkıyla korunabilmesi için orijinal ve yaratıcı ol- ması şarttır ancak yeni olması şart değildir. Patent korumasının aksine iki ayrı eser sahibinin bağımsız olarak ortaya koyduğu iki ayrı ürün birbirine benzer olsa da telif hakkıyla korunacaktır. Burada mahkeme tarafından, telif hakkı koruması için kendi yaratımı olma dolayısıyla orijinalliğin ve bir miktar fikrî emek sonucu ortaya çıkma dolayısıyla yaratıcılığın varlığı aransa da mahkemelerin genellikle her iki terimi de orijinallik şartı altında değerlendirdiği de dile getirilmiştir. Bu kap- samda, açıklığın sağlanması uğruna, kendi yaratımı olma ve yaratıcılı- ğı ifade etmek üzere orijinallik teriminin kullanılacağı belirtilmiştir. 95 Bu bağlamda, Anglo- Amerikan hukuk sisteminde aranan kendi yaratımı olma şartına dayalı orijinallik ve bir miktar fikrî emeğe da- yalı yaratıcılık şartlarının, Türk hukukunda ve Kıta Avrupası hukuk sisteminde aranan sübjektif bir unsur olarak yaratıcı fikrî faaliyet, fikrî yaratma şartlarından daha hafif ve objektif kriterlere dayandığı söyle- nebilir. 96 Nitekim fikir ve sanat eserleriyle ilgili telif hakkı yaklaşımın- daki orijinalliğin patent verilebilirlikteki yenilik şartıyla karıştırılmaya müsait olduğu da burada dile getirilmektedir. 97 B. Anglo-Amerikan Hukukunda Eser Sahipliği Kavramı İngiliz ve Amerikan hukuk sistemlerinde eser sahipliğinin, eseri meydana getiren kişiye ait olacağı kabul edilmektedir. 98 Buna göre, emek, beceri ve yorumunu harcayarak eseri meydana getiren kişi ese- rin sahibi olacaktır. 99 Ancak bu durumun istisnaları da bulunmakta- (Davis, s. 29). 95 Baltimore Orioles, Inc. v. Major League Baseball Players Ass’n, 805 F.2d 663 (7th Cir. 1986) (Bridy, s. 7); Bozkurt Yüksel, Yapay Zekânın, s. 606; Orijinallik ve yara- tıcılık unsurlarıyla ilgili İngiliz hukukundaki yaklaşım için bkz. Davis, s. 29-30. 96 Ateş, Sahiplik, s. 18. 97 Davis, s. 29. 98 17 U.S.C. §201/(a); CDPA m. 9/ (1). 99 Duncan Spiers, Intellectual Property Law Essentials, Edinburgh University Press,