Türkiye Barolar Birliği Dergisi 142.Sayı

343 TBB Dergisi 2019 (142) Mustafa ZORLUEL Yapay zekâlar da bir insanın emeği sonucunda ortaya çıktığından do- layı yapay zekâ üreticilerinin de onlara sahip olma hakkı vardır. Daha- sı, şayet yapay zekâlar birer kişi olarak kabul edilirse, bunlar insanlar tarafından üretildikleri için insanların köleleri olmaları gerekir. 183 Bu yaklaşım tarzına karşı, genel olarak bu tür bir görüşün çocukların da aileleri tarafından yapıldığının kabulü durumunda onların da ailelerin kölesi olması sonucunu doğurabileceği yönünden, bir eleştiri getirile- bilecektir. 184 Ancak bu yaklaşım tarzının temellerini dayandırdığı John Lock, böyle bir kabulün mümkün olmayacağını savunmaktadır. Buna göre, ebeveynler, kendi ustalıklarının değil Tanrının ustalığının ürünü olarak doğurdukları çocuklar için onlar kendi kavrayışlarını ve irade- lerini kazanana kadar, Tanrıya karşı onları eğitme, besleme ve koruma yükümlülüğü altındayken, çocuklar kendi kavrayış ve iradelerini ka- zanınca artık özgür birer birey olacaklardır. 185 Bu bağlamda Lock tara- fından, ebeveynlerin çocuklar üzerindeki iktidarının, diğer nedenler yanında, çocuklara hayatı onların değil Tanrının vermiş olması nede- niyle de sınırlandırıldığı söylenebilir. 186 Konu yapay zekâlara gelince, yapay zekâlara hayatı ve var olma vasfını üreticileri verdiğinden do- layı onlara ait olmaları gerektiği ileri sürülebilecektir. 187 Bunun yanın- da burada, insanlar ile yapay zekâlar arasında belirgin bir farklılığın bulunduğu, insanların doğal olarak, yapay zekâların ise, yapay bir şe- kilde ortaya çıktığı görüşü de savunulabilecektir. Ancak bu durumun neden bir fark yaratması gerektiği sorusu, derin tartışmaları da bera- berinde getirecektir. 188 Kölelik görüşüyle ilgili söz konusu tartışmalar bir yana, kölelerin ancak efendilerinin istek ve arzuları doğrultusunda üçüncü kişilerle yasal işlemler yapabildiği göz önüne alınırsa yapay zekâlar için bu statünün uygun olacağı da söylenmektedir. 189 Yapay zekâların insan elinden çıkan teknolojiler oldukları düşünülürse yu- karıdaki görüşlerin kabulü durumunda bunların en azından bir dö- nemi insanların kölesi olarak geçirebileceği düşünülebilecektir. Ancak söz konusu yaklaşım tarzına karşı, yönetilebilecek diğer eleştiriler bir 183 Solum, s. 1277. 184 Solum, s. 1277. 185 Locke, paragraf: 56-58, s. 40-41. 186 Locke, paragraf: 52-76, s. 38-52; Solum, s. 1277. 187 Solum, s. 1277. 188 Solum, s. 1278. 189 Pérennou, s. 13; Ersoy, s. 94.