Türkiye Barolar Birliği Dergisi 142.Sayı

358 İcra Kurulu Yönetim kurulunun görev ve yetkilerinin birden fazla kişiye devri genellikle karşımıza icra kurullarını çıkarmaktadır. Anonim şirketler açısından oldukça önemli işlevleri olan bu kurulların, oluşumu, huku- ki statüsünün belirlenmesi hukuka aykırı işlemleri nedeniyle doğacak sorumluluğu, yönetim kurulu üyelerinin sorumluluğuna ilişkin hü- kümler açısından da önem taşımaktadır. İcra kuruluna ilişkin değerlendirmeleri yapabilmek için çalışma- mızda öncelikle, organ kavramı ve düzenlenişi ele alınacak, anonim şirketin zorunlu organları ve bu organlardan yönetim kurulunun gö- rev yetkileri ve bu yetkilerin devri incelendikten sonra, yetki devri so- nucunda oluşabilen icra kurulunun hukuki statüsü ve sorumluluğuna ilişkin hükümler TTK ve Kurumsal Yönetim İlkeleri kapsamında de- ğerlendirilecektir. I. Anonim Şirketin Organsal Yapısı A. Organ Kavramı ve Düzenlenişi Organ kavramı incelenirken, kavramın Roma hukukundaki te- mellerinin de ele alınması gereklidir. Esasen Roma hukukunda, hak süjesi olarak yalnızca insan ele alınmış, tüzel kişilerin, insanın sahip olduğu irade ve fiil ehliyetiyle donatılmamış olmasından dolayı, hak süjesi olmadıkları kabul edilmiştir. Anılan hukuk sisteminde temelle- rini bulan bu görüşün zamanla taraftarları artmış ve böylelikle anılan görüşü temel alan ve tüzel kişinin gerçek bir varlığı olmadığını ileri süren faraziye teorisi ortaya çıkmıştır. Bununla birlikte, özellikle taraflar arasında tüzel kişinin hak süjesi olarak kabul edilmemesi nedeniyle zararın bölüştürülememesi, faraziye teorisinin uygulanamayacağını ortaya koymuştur. Söz konusu durum ise tüzel kişinin kendine özgü bir iradesinin olduğu ve bu iradesini açıklayabilmesi için organa ih- tiyaç duyduğunu benimseyen gerçeklik teorisini ortaya çıkarmıştır. Ancak bu teorilerin hiçbiri, organlara ilişkin düzenlemelerin temeli- ni oluşturmamıştır. Daha sonrasında gerçeklik teorisinin etkisinde, ancak hakkaniyet esasları göz önünde bulundurularak tüzel kişinin organlarına ilişkin düzenlemeler yapılmıştır. 1 Türk hukukunda da 1 Bu teorilerin ve tarihsel gelişimin ayrıntılı incelemesi için bkz. Bilge Öztan, Me- deni Hukuk Tüzel Kişilerinde Organ Kavramı ve Organın Fiillerinden Doğan So-