Türkiye Barolar Birliği Dergisi 142.Sayı

359 TBB Dergisi 2019 (142) Aslı E. GÜRBÜZ USLUEL Medeni Kanun (MK) m. 50/1 açıkça tüzel kişinin iradesinin, organları aracılığıyla açıklanacağını düzenlemiş, hükmün diğer fıkralarında ise organların, hukukî işlemleri ve diğer bütün fiilleriyle tüzel kişiyi borç altına sokacağı ve kusurlarından dolayı ayrıca kişisel olarak sorumlu oldukları hükme bağlanmıştır. Organ esas itibariyle tüzel kişinin iradesini oluşturan, açıklayan ve uygulayan kurullar ve kişilerdir. 2 Bu tanım esasen organın geniş anlamda tanımlanmasıdır. Geniş anlamda organın kapsamında tüzel kişinin denetim kurulu, genel kurulu, yönetim kurulu vb. yer alır. Öte yandan dar anlamda organ ise, tüzel kişinin yürütme faaliyetlerini gerçekleştirip, iradesini ortaya koyar. 3 Dolayısıyla dar anlamda organ yönetim kurulu üyesi, yöneticiler, müdürler, atanan ticari temsilciler olabilir. Bunun yanında gerek Türk 4 gerek İsviçre 5 öğretisinde özellikle anonim şirket organlarının sorumlulukları açısından bir nitelendirme yapıldığı görülmektedir. Bu bağlamda, anonim şirket yönetim organı- nın sorumluluğu Türk Ticaret Kanunu (TTK) m. 553/1’de düzenlen- miş, yönetim kurulu üyelerinin, yöneticilerin ve tasfiye memurlarının, kanundan ve esas sözleşmeden doğan yükümlülüklerini kusurlarıyla ihlal ettikleri takdirde hem şirkete hem pay sahiplerine hem de şirket alacaklılarına karşı verdikleri zarardan sorumlu olacakları hüküm al- tına alınmıştır. Tüzel kişinin zorunlu organlarının belirlenmesi, organın fiilleriyle ve işlemleriyle tüzel kişiyi haklara sahip kılıp borç altına sokabilme- si, yokluğu halinde tüzel kişinin sona ermesine neden olabilmesi ve rumluluk, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, Ankara 1970, s. 3-12. 2 Ünal Tekinalp, Sermaye Ortaklıklarının Yeni Hukuku, Vedat Kitapçılık, B. 4, İs- tanbul 2015, N.11-01; İsviçre hukukunda benzer bir tanım için bkz. Peter Forstmo- ser, Organisation und Organisationsreglement der Aktiengesellschaft Rechtliche Ordnung und Umsetzung in der Praxis, Schulthess Verlag, Zürich 2011, §1, N.1; Peter Forstmoser/Arthur Meier-Hayoz/Peter Nobel: Schweizerisches Aktien- recht, Staempfli Verlag, Bern 1996, § 19 N.2. 3 Forstmoser/Meier-Hayoz/Nobel, § 19 N.6; Forstmoser, §1, N.2 4 Tekinalp, N. 11-03; yürütme organın taşıdığı önem ve sorumluluk hukukuna yansımalarıyla ilgili bkz. İsmail Kırca (Feyzan Şehirali Çelik/Çağlar Manavgat): Anonim Şirketler Hukuku, C.I, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Ya- yınları, Ankara 2013, s. 388. 5 Forstmoser/Meier-Hayoz/Nobel, § 19 N.7,8; Forstmoser, §1, N.3